Ο καθηγητής του Γέηλ Σ.Καλύβας σε άρθρο στην ΑΤΗΕΝS REVIEW OF BOOKS με τον τίτλο «Η Θάλεια Δραγώνα , ο ιδεολογικός κανιβαλισμός και η ανεύρετη κουλτούρα του διαλόγου » υπερασπίζεται την Θ.Δραγώνα.
Το άρθρο παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί αποκαλύπτει με σαφή τρόπο την ιδεολογική σύγκρουση που γίνεται σήμερα στην Ελλάδα.
Κατ’αρχήν για το μέχρι τώρα έργο του Καλύβα , μπορούμε να πούμε ότι παρουσιάζει ιδεολογικές μονομέρειες ή κοινοτυπίες .Διότι το να προσπαθείς να υποκαταστήσεις μια αριστερή με μια δεξιά μονομέρεια ούτε την επιστήμη βοηθάς , ούτε την αυτογνωσία του λαού υπηρετείς. Τι έκανε για παράδειγμα ο εν λόγω ιστορικός .Κάθησε και μέτρησε και βρήκε ότι η αριστερά διέπραξε στον εμφύλιο χ+1 βιαιότητες , ενώ η δεξιά χ. Το συμπέρασμα αυτό παραβλέπει το γεγονός ότι στον ελληνικό εμφύλιο , όπως και σε όλους τους πολέμους οι ηρωισμοί και η ανιδιοτέλεια καλύπτονται από την ωμότητα και την βαρβαρότητα. Η βία είναι ένα χαρακτηριστικό του πολέμου και δεν συνδέεται απαραίτητα με τις ιδεολογίες των δύο πλευρών του ελληνικού εμφυλίου. Αυτό που θα έχει ενδιαφέρον να γίνει – και προς το παρόν ο Καλύβας δεν το κάνει – είναι να μελετηθούν κάποιες πολύτιμες επιμέρους ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα στα απομνημονεύματα ενός εκ των ηγετών του Δημοκρατικού Στρατού στην Πελοπόννησο - και από τους ελάχιστους επιζήσαντες- υπάρχει μια φωτογραφία όπου το β’ αντάρτικο ξεκινά με δοξολογία στην εκκλησία. Για ποιο λόγο ένα επαναστατικό κίνημα δεν θέλει να σπάσει τις γέφυρες με την εκκλησιαστική παράδοση του ελληνικού λαού; ή γιατί ο Ζαχαριάδης μέσα από τις φυλακές μελετούσε Παλαμά , καλούσε τον λαό να πολεμήσει μέχρι εσχάτων τους Ιταλούς εισβολείς και συγχρόνως υπηρετούσε με θρησκευτική ευλάβεια ένα μηχανισμό του οποίου θύματα έπεσαν σχεδόν όλα τα κομματικά στελέχη και στο τέλος και ο ίδιος;
Ο Καλύβας λοιπόν μνημονεύει παλαιότερη υμνητική του κριτική προς το έργο της Α.Φραγκουδάκη,Θάλεια Δραγώνα :Τι είν’ η πατρίδας μας
Ανάμεσα στα προβλήματα που έχει ο Καλύβας ή η Δραγώνα δεν είναι η ελλειπέστατη γνώση που έχουν οι μαθητές της ελληνικής ιστορίας – ώστε σε πολλές περιπτώσεις να συγχέουν γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου με γεγονότα της 25ης Μαρτίου αλλά ότι «τα σχολικά βιβλία , ιδίως τα εγχειρίδια Ιστορίας καλλιεργούν την ιδέα της αδιάσπαστης και γραμμικής εθνικής συνέχειας».Βεβαίως οι μεταμοντέρνοι ιστορικοί που θέλουν τα σχετικοποιήσουν τα έθνη , αλλά και τα ιστορικά γεγονότα ώστε να τα υποκαταστήσουν με τις δικές τους προφανώς ερμηνείες , δεν μπορούν να αποδεχθούν τις εθνικές πραγματικότητες αλλά μόνο τον παγκοσμιοποιημένο χυλό , τον τόσο χρήσιμο και αναγκαίο στην αμερικάνικη αυτοκρατορία. Φυσικά ιστορικοί όπως ο Παπαρρηγόπουλος και ο Ν.Σβορώνος , χρησιμοποιώντας διαφορετικά επιστημονικά εργαλεία και μεθόδους κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα για την ενότητα του ελληνισμού .Ο Ν.Ψυρούκης υποστήριξε « ανάμεσα στην αρχαιότητα και στο σήμερα έχουμε αλλαγές ποιότητας ( ασυνέχεια ), μα παράλληλα , ταυτόχρονα έχουμε συνέχεια ». Η Ε.Γλύκατζη –Αρβελέρ στο τελευταίο της βιβλίο «Γιατί το Βυζάντιο » γράφει «αδιάσπαστος κρίκος το Βυζάντιο ανάμεσα στον αρχαίο ( στον ελληνιστικό κυρίως ελληνισμό ) και στο σύγχρονο , η ιστορία του εξηγεί την ειδοποιό ψυχοσύνθεση των Νεοελλήνων και καθορίζει την σχέση τους με την Ευρώπη και τα Βαλκάνια (σελ.249).
Στην συνέχεια ο Καλύβας υπερασπίζεται τα προφανώς ανακριβή πορίσματα της έρευνας όπως «ότι το περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων είναι βαθύτατα εθνοκεντρικό και ξενοφοβικό» και ακόμη χειρότερα ότι η ιδεολογία των εκπαιδευτικών διέπεται όπως και η εθνική μας ταυτότητα από ανασφάλεια και είναι αντίστοιχη της ιδεολογίας των σχολικών βιβλίων δηλαδή «εθνοκεντρική και ξενοφοβική».Το συμπέρασμα είναι ότι και ο Καλύβας και η Δραγώνα θα επιθυμούσαν τα εγχειρίδια να είναι σαν αυτό της Ρεπούση. Θα άξιζε όμως η ΟΛΜΕ να τοποθετηθεί κάποτε απέναντι στις προσβλητικές προς τους εκπαιδευτικούς κατηγορίες της Δραγώνα και του Καλύβα ,αντί να σιωπά.
Με αφορμή τις αντιδράσεις για την τοποθέτηση της Δραγώνα σε πολιτική θέση στο Υπουργείο Παιδείας , ο Καλύβας την παρουσιάζει ως αδικούμενη και ως διωκόμενη .Στην πραγματικότητα η Θ.Δραγώνα έχει αμοιφθεί πολλαπλά και πλούσια :Με συμμετοχή σε δαπανηρά ευρωπαικά προγράμματα , με τοποθέτηση σε θέση βουλευτή Επικρατείας και τώρα σε κρίσιμη πολιτική θέση στο Υπουργείο Παιδείας.
Ο Καλύβας όπως και όλοι οι υπόλοιποι «μεταμοντέρνοι ιστορικοί» γράφει ότι «η νεοελληνική ταυτότητα είναι μια σχετικά πρόσφατη ιστορική «κατασκευή». Από τι όμως προκύπτει το «πρόσφατο » και η «κατασκευή» δεν κάνει τον κόπο να τεκμηριώσει .Όπως δεν αναφέρει γιατί μια παλαιά και κατασταλαγμένη εθνική ταυτότητα είναι ξενοφοβική ενώ μια «νέα κατασκευή» δεν είναι Για παράδειγμα νέα ήταν η ταυτότητα που θέλησαν να δώσουν οι ναζιστές, στο Γερμανικό έθνος , αλλά ήταν σαφώς ρατσιστική και εντελώς καινοτόμος σε σχέση με την νοηματοδότηση της Γερμανικής ταυτότητας που φαίνεται στα έργα για παράδειγμα του Τόμας Μάν.
Βεβαίως το πολιτικό πρόβλημα του Καλύβα , όπως και της Δραγώνα είναι ότι δημιουργείται μία νέα δυναμική σύνθεση , που αντλεί από τα γονιμότερα και δημιουργικότερα στοιχεία του νεοελληνισμού , με χαρακτηριστικότερο εκπρόσωπο τον Μίκη Θεοδωράκη Η σύνθεση αυτή αντιστέκεται στην μεταμοντέρνα αναθεώρηση της ιστορίας. Γράφει λοιπόν ο Καλύβας :«Το πρώτο είναι ο αρνητικός , κυρίως ,ρόλος του Διαδικτύου που δυστυχώς ενισχύει τη χυδαιότητα αυτού του είδους των επιθέσεων. Το δεύτερο είναι η σύγκλιση ακροδεξιών , συντηρητικών και αριστερών στοιχείων .Η επιστολή ιδίως του Μίκη Θεοδωράκη , με τις κορώνες της για το ΕΑΜ αποτελεί το σαφέστερο , ίσως , μανιφέστο μιας εθνικολαικής ιδεολογίας που έχει αποκτήσει τεράστια ερείσματα στην ελληνική κοινωνία μετά τη Μεταπολίτευση».Βεβαίως είναι σπάνιο σε ένα κείμενο να συμπυκνώνονται τόσες πολλές ανακρίβειες: ο αντίλογος στον μεταμοντέρνο λόγο , που συμπτωματικά είναι και ο κυρίαρχος λόγος της εξουσίας , δεν συνιστά χυδαιότητα αλλά δικαίωμα κάθε πολίτη .Χυδαιότητα είναι να υβρίζεται ως ακροδεξιός ένα σύμβολο του απροσκύνητου , του αδούλωτου λαού, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης .Η εθνικό λαική ιδεολογία όπως , ονομάζει , του ΕΑΜ δεν ήταν δημιούργημα της Μεταπολίτευσης , αλλά έστω στην παρανομία υπήρχε και προδικτατορικά και στην δικτατορία. Το αξιοσημείωτο , που συνέβει στην δικτατορία είναι ότι στις ίδιες φυλακές βρέθηκαν οι χθεσινοί αντίπαλοι , αριστεροί και δεξιοί. Αυτό τους βοήθησε να κατανοήσουν τα λάθη που είχαν κάνει στο παρελθόν και να μην τα επαναλάβουν (έκαναν βέβαια άλλα , που ο τόπος θα τα πληρώνει για πολύ καιρό) .Ο Καλύβας δεν αναφέρεται διόλου στην κυρίαρχη ιδεολογία των τελευταίων δεκαετιών , που με πρόσχημα τον ευρωπαισμό , λεηλάτησε και το ελληνικό κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση και τα ευρωπαικά προγράμματα , απομακρύνοντας ακόμη περισσότερο τον ποθούμενο και αναγκαίο εκσυγχρονισμό.
Ο Καλύβας τελειώνει με ένα παράπονο για τις επιθέσεις που δέχεται από τον ΙΟ. Προφανώς πρόκειται για μια ενδοοικογενειακή διαμάχη. Διότι οι δήθεν «δεξιά» και «αριστερή» απόκλισή τους, συνιστούν δυο ελάχιστα διαφέρουσες μορφές της ίδιας ιδεολογίας που στοχεύει στην διάλυση των εθνικών ταυτοτήτων , στον βαθμό που αποτελούν εμπόδια στην ομογενοποίηση του κόσμου και στην παγκοσμιοποίηση.
Στο ίδιο τεύχος του ARB δημοσιεύται επαινετικό άρθρο για την Θ.Δραγώνα του Peter Macridge.Θεωρώ ότι ο συγγραφέας έχει καλές προθέσεις , αλλά δεν γνωρίζει επαρκώς τις ιδεολογικές συγκρούσεις της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Ενδεικτικό είναι όταν ισχυρίζεται ότι «στην κατηγορία των αντιδραστικών εθνικιστών δεν συμπεριλαμβάνω βέβαια γενναίους πατριώτες όπως τον Ίωνα Δραγούμη» ή «με αυτές τις συνθήκες και με τέτοιο πανίσχυρο εχθρό , το κατόρθωμα των Ελλήνων αγωνιστών του ’21 ( όπως άλλωστε και η αντίσταση εναντίον των Γερμανών κατακτητών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ) ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστο» ,δεν συνειδητοποιεί ότι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον ιδεολογικό λόγο ,που συγκροτούν τα έργα της Θ.Δραγώνα και της Α.Φραγκουδάκη.
Πέραν τούτων ένα ενθαρρυντικό γεγονός είναι ,ότι σε άρθρο στα ΝΕΑ ο Δ.Κούρτοβικ αποδέχεται ότι «ναι είναι λάθος – και μάλιστα μεγάλο - ν’ απαξιώνουμε το έθνος και να το κηρύσσουμε ιστορικά άχρηστο» ή «δεν αρκεί για την εθνική ή την κοινωνική συνοχή ο «συνταγματικός πατριωτισμός » του Χάμπερμπας , ένα ιδεολογικό κατασκεύασμα χλομιασμένο πια ακόμα και στην κοινωνία που το ενέπνευσε » .Επίσης καταλήγει ότι στον ρομαντικό εθνικισμό δεν αποτελεί λύση « μια απλοική όσο και αποστεγνωμένη πίστη στον Διαφωτισμό και χαζοχαρούμενες θεωρητικοποιήσεις ενός μεταμοντέρνου κοσμοπολιτισμού» όπως και «η μονομερής και εκφρασμένη με υπεροπτικό διδακτισμό ευαισθησία της ( Σημ.συντ.δηλαδή η ευαισθησία για τον άλλο , τον μετανάστη) , αποξενώνει σημαντικές μερίδες του πληθυσμού , των οποίων οι ανησυχίες δεν είναι πάντοτε αδικαιολόγητες , και πρακτικά οδηγεί σε μια κοινωνία παράλληλων πολιτισμικών γκέτο»
ΡΗΞΗ Τ.61
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου