Youtube

Youtube
Βρείτε το κανάλι μας στην ψηφιακή πλατφόρμα youtube.

Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2020

Ο Άγγελος Σικελιανός και το κοινωνικό περιεχόμενο του χριστιανισμού

 


Το 1944 ο Άγγελος Σικελιανός γράφει το δοκίμιο "Το κοινωνικό περιεχόμενο του χριστιανισμού" που περιλαμβάνεται στην συλλογή "Πεζός Λόγος" Τόμος Δ', εκδόσεις Ίκαρος,, 1983 σε επιμέλεια του Γ.Σαββίδη, που στηρίχτηκε στην βιβλιογραφική υποδομή του Γ.Κατσίμπαλη. Στο σύντομο αυτό δοκίμιο ο Σικελιανός θέλει να επισημάνει την κοινωνική σημασία του χριστιανισμού στην οποία βλέπει να είναι πιστός εν μέσω κατοχής και μεγάλων κακουχιών για την ελληνική κοινωνία ο τότε αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός. Γι αυτό το λόγο αναφέρει δύο αποσπάσματα του Μεγάλου Βασιλείου και του Αγίου Ιωάννου του Χρυσόστομου τα οποία αξίζει να δούμε:
"Πές μου", απευθύνεται ο Βασίλειος στον πλούσιο, "είναι πραγματική δική σου η ιδιοχτησία αυτή;Από που και πως την πήρες σαν ήρθες στον κόσμο; Τι θα να' λεγες, αν ένας πιάσει από νωρίς το θεωρείο ενός θεάτρου και διεκδικεί έπειτα το δικαίωμα να μην επιτρέπει την είσοδο σε κανένα άλλον; Το θέαμα ήταν προορισμένο για όλους, αλλά αυτός "τα κοινά προκατασχών ίδια ποιείται". ". Κι ας ακούσουμε πιο κάτου το Χρυσόστομο, πραγματικό κοινωνικόν επαναστάτη στον καιρό του, κυκλωμένο από την αφοσίωση των μεγάλων λαϊκών μαζών, όσο σύγχρονα και υποβλεπόμενο τον ίδιο αυτό καιρό από την απληστία και την υποκρισία των μοναχών των πλουσίων και του τότε Κλήρου: "Να μη λέτε πως ξοδεύετε", κηρύττει, "ό,τι σας ανήκει. Ξοδεύετε αυτό που ανήκει και στον άλλο. Τ' αγαθά ανήκουν τόσο σε Σας όσο και στους άλλους. Ο ήλιος ανατέλλει για όλους. Στη φυσιολογική μας ζωή υπάρχει μια υπηρεσία γενική ολάκερου του σώματος και μια μερική για κάθε μέλος. Αν ένα από τα μέλη θέλει να ζήσει μοναχό του, χάνει τη δύναμή του. Μπορεί το στομάχι να πει: "θα κρατήσω όλη την τροφή, αφού τη δέχομαι"; Να μην πείτε το ίδιο στο ζήτημα του πλούτου. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη χρήση του πλούτου. Αδύνατο να γίνει κανένας πλούσιος χωρίς ν' αδικήσει κανένα. Η κληρονομία δεν είναι παρά συνέπεια περασμένης αδικίας."Τα των πενήτων έχουσιν οι πλούσιοι, καν πατρώον διαδέξωνται κλήρον". Μα κι ο εργάτης που δεν θέλει να επωφελούνται κ' οι άλλοι από τις τεχνικές του γνώσεις, καταστρέφει και τους άλλους και τον εαυτό του. Το ίδιο για τον γεωργό, τον παπουτσή, τον ψωμά. Η άρνησή τους να κάμουν και τους άλλους μέτοχους των αγαθών της τέχνης τους, θα φέρει την κοινή καταστροφή.". Αυτά έλεγε ο Χρυσόστομος στις μέρες του, ζητώντας ν' αναγάγει τη Χριστιανοσύνη στην αληθινήν αποστολή της, στο πρωταρχικό κοινωνικό της περιεχόμενο και πρόγραμμα. Και να σήμερα, έπειτα από τόσους αιώνες, στη στιγμή μιας γενικής κοινωνικής μας παρακμής, σε μια στιγμή εθνικών συγχρόνως και κοινωνικών ωδίνων, που απ' τη μια μεριά οργιάζει η αποσυνθετική μανία του εύκολου και απάνθρωπου πλουτισμού κι από την άλλη οξύνεται η αθλιότητα κ' η οδύνη των πολλών, ένας καινούργιος ηρωικός μας Ιεράρχης, ο Δαμασκηνός, ωσάν να' 'ρχότανε κατόπιν από ένα ηρωικό Βασίλειο, Γρηγόριο ή Χρυσόστομο, υψώνεται απολύτως συνεπής στην ουσιαστική και κεντρική Χριστιανική κοινωνική παράδοση, για να κηρύξει με τα παρακάτου λόγια την ανάγκη της αναγωγής της Ελληνικής Χριστιανικής κοινωνίας στο θετικό κοινωνικό της περιεχόμενο και χρέος."(σελ. 105,106).

Ιάκωβος Καμπανέλλης: Μαουτχάουζεν,Εκδόσεις Κέδρος και "Βήμα"



Πέρασε αρκετός καιρός που το είχα προμηθευθεί από το "Βήμα", αλλά το διάβασα πρόσφατα. Ο Ι.Καμπανέλλης υπήρξε κρατούμενος από το 1943 ως το 1945 στο κολαστήριο, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν. Όσα έγραψε είναι η καταγραφή των τραγικών γεγονότων που έζησε εκεί με ένα τρόπο που κρατά αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Αποτελεί μια μαρτυρία της αδιανόητης βαρβαρότητας, όλων όσων έπραξε ο ναζισμός κατά των αντιπάλων του . Δεν ήθελε απλώς να τους εξοντώσει αλλά και να τους ευτελίσει. Όλα αυτά στο κέντρο της Ευρώπης. Οι ναζί έπραξαν εκτός και κατά κάθε ηθικού κανόνα. Είναι αναμφισβήτητο ότι ακριβώς επειδή δεν είχαν ηθικές δεσμεύσεις μπορούσαν να πράξουν κάθε ωμότητα χωρίς κανένα αυτοέλεγχο. Σε όσους λοιπόν θέλουν μια αυθεντική ιστορική μαρτυρία για ότι συνέβει μέσα στα στρατόπεδα εξόντωσης το έργο του Ι.Καμπανέλλη είναι επίκαιρο, παραμένει αγέραστο, φρέσκο από τότε που για πρώτη φορά δημοσιεύθηκε(1961)

Γ.Σεφέρης, Μέρες Ζ', 14 Ιουνίου 1959 : για την Κύπρο, καταγγελία της Συμφωνίας της Ζυρίχης



"κι έρχεται το Κυπριακό: πόλεμος με τους πριν συμμάχους, συνεργασία με τους πριν εχθρούς, οι αγνοί, εκείνοι που τα παίξαν όλα για όλα για την Αγγλία, εκείνοι που θυσιάστηκαν για να κρύψουν και να φυγαδεύσουν τους Άγγλους, δεν καταλαβαίνουν , ΕΟΚΑ ένα αφάνταστο ξέσπασμα ηρωϊσμού που καταλήγει στη Ζυρίχη, που φέρνει πίσω τον Τούρκο στο νησί, αυτόν τον Τούρκο
που πέρασε τον πόλεμο χωρίς να δώσει τίποτε, και που δεν έχει ξεχάσει τη μέθοδο του Βαρλικιού ή τη μέθοδο του '55 (Πόλη), όταν βρει την κατάλληλη ευκαιρία -φυσικά έτσι είναι ο άνθρωπος, έτσι ήταν πάντα, άραγε όμως αρκεί αυτό το απόφθεγμα για να κλείσει η τραγωδία -ή μήπως η τραγωδία συνεχίζεται, κι άν συνεχίζεται, όπως είναι το πιθανότερο, πώς συνεχίζεται; Κι εκείνος που θέλει να κάνει το σωστό, εκείνος που βλέπει ταυτόχρονα αυτή την πρόοδο της άτης, - ποιό είναι το χρέος του; Τι πρέπει να πει στους νέους που είναι έτοιμοι να χύσουν το αίμα τους για μια "μεγάλη υπόθεση" πάλι και πάλι"(σελ.117,118)

Γ.Σεφέρης: Μέρες Δ' 1 Γενάρη 1941-31 Δεκέμβρη 1944, εκδόσεις Ίκαρος Σκέψεις για τον ελληνισμό, Γιοχάνεσμπουργκ 26 Σεπτέμβρη 1941



"Όσο και να λένε, η Ελλάδα δεν έζησε ποτέ της, είτε στον καιρό της Ελληνικής Επανάστασης είτε τώρα, μια ζωή ανεξάρτητη από τη ζωή, ξεχωρισμένη από τη ζωή της Ευρώπης. Έζησε τη ζωή μέσα στη ζωή της Ευρώπης, άλλοτε καλύτερα και άλλοτε χειρότερα- θέλω να πώ: άλλοτε με περισσότερη δύναμη, ζωντάνια, πρωτοτυπία (μεγαλοφυία ακόμη) και άλλοτε με λιγότερη. Έτσι σκέπτομαι και το μεγάλο ζήτημα που έθεσαν οι δημοτικιστές και ξέπεσε θλιβερά στα τελευταία χρόνια, δηλαδή έγινε βιομηχανία ενός ελληνικού πολιτισμού.
Ελληνικός πολιτισμός δε θα πει κάτι απομονωμένο, ξένο και αβόηθητο από κάθε ανθρώπινη προσπάθεια που γίνεται γύρω μας. Θα πει πρώτα απ' όλα να κρατήσουμε με κάθε τρόπο, να κρατήσουμε ζωντανές και ανοιχτές τις ψυχές μας. Κι αν έχουμε αρκετή ζωντάνια (ή επειδή θα έχουμε αρκετή ζωντάνια) να φροντίσουμε ν' αναπτύξουμε ό,τι πολυτιμότερο διαφυλάχτηκε από τις περασμένες γενεές, είτε χωρίς να το φροντίσει κανένας, είτε μολονότι όλα τα στοιχεία βάλθηκαν να το χαλάσουν και δεν το κατάφεραν, είτε γιατί βρέθηκαν άνθρωποι που πολέμησαν γι' αυτό.
Αυτό το ιδιαίτερο στοιχείο του ελληνισμού ενσαρκώνεται κάθε τόσο σε διάφορες μορφές (που συμβαίνει να είναι και αντίθετες ή αντιφατικές) και δεν προσδιορίζεται. Το νιώθουμε ωστόσο, έχει μια δική του, άλλη γεύση, όπως η γεύση του σταφυλιού έχει άλλο ρυθμό από τη γεύση της μπανάνας., αλλά δεν έχει συνταγή. Ιδωμένοι από την άποψη αυτή ο Κάλβος, ο Βιζυηνός, ο Παλαμάς, ο Σολωμός, ο Καβάφης, ο Ψυχάρης, ο Γιαννόπουλος, ο Μακρυγιάννης, ο Βενιζέλος δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση, η Ακρόπολη, τα ψηφιδωτά του Καχριέ, η Αλεξάνδρεια, οι Δελφοί δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Και άμα καταλάβουμε την κατεύθυνση αυτή, μας βοηθούν να την ακολουθήσουμε ακόμη μακρύτερα ο Όμηρος, ο Αισχύλος και ο Ηρόδοτος -και ο Μπάχ και ο Σαίξπηρ, και όσοι μεγάλοι ακόμη- και η Αττική, και το κύμα του Αιγαίου, και ο έναστρος ουρανός. Ακόμη και όλη η ανθρώπινη πείρα που μαζέψαμε ταξιδεύοντας το μεγάλο κόσμο. Γιατί, μαζί με άλλα, ελληνισμός θα πει ανθρωπισμός.
Δεν το 'χα σκοπό να γράψω τώρα για τέτοια πράγματα, όμως κάθε φορά που βλέπω την Ελλάδα να ξεχωρίζει διαφορετική (όπως σε τούτη την καινούρια χώρα ο πολιτισμός που φτιάνουν οι Ευρωπαίοι άποικοι με κάνει να αισθάνομαι τόσο ξένος) μου έρχονται πάντα στο νου οι κάπηλοι και οι ψευτοιρώμενοι του ελληνισμού, και δεν μπορώ να προχωρήσω αν δεν ξεχωρίσω τα τσανάκια μου από τα δικά τους. Κάποτε ο ελληνισμός μου με σπρώχνει προς το ταξίδι, να ξεκαθαρίσω το άγνωστο και το ξένο, κάποτε σε στιγμές όπως οι σημερινές, με κάνει να σκέπτομαι πως ίσως επειδή είμαι Έλληνας θα μπορέσω να ξεφύγω καλύτερα από την αρρώστια που έχει απλωθεί σ' όλη την οικουμένη"(σελ. 133,134)

Γιώργος Ανδρειωμένος: Από τη Στράτευση στην Αμφισβήτηση- Λόγοι και Αντίλογοι στην Επιθεώρηση Τέχνης, εκδόσεις Ι.Σιδέρης, Αθήνα Οκτώβριος 2020, σελ. 366.

 


Ο ακαταπόνητος Γ.Ανδρειωμένος στο τελευταίο του βιβλίο γράφει για το σημαντικότερο περιοδικό πολιτισμού της μεταπολεμικής αριστεράς, την «Επιθεώρηση Τέχνης» (που πλέον έχει ψηφιοποιηθεί και είναι στο διαδίκτυο προσβάσιμο στον καθένα).
Σε ένα πολιτικό περιβάλλον εξαιρετικό δύσκολο και αρνητικό, που ακολούθησε την στρατιωτική ήττα του ΚΚΕ στον εμφύλιο, οι πρωτεργάτες του περιοδικού έπρεπε να κινούνται με εξαιρετική μαεστρία ανάμεσα στην νομιμότητα και στην παρανομία. Τα οικονομικά μέσα ήταν πενιχρά, ενώ πολλοί συντελεστές του τελικά θα διωχθούν από το μεταπολεμικό καθεστώς.
Όμως η «Επιθεώρηση Τέχνης» δεν εναντιώθηκε μόνο στους πολιτικούς της αντίπαλους αλλά ήταν το πεδίο όπου η ίδια η αριστερά, τουλάχιστον οι στοχαστές της, άρχισαν να ξανασκέπτονται πολλά από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της. Για την ακρίβεια διεκδίκησε την ελευθερία του στοχασμού όχι μόνο απέναντι στο καθεστώς που ακολούθησε το τέλος του εμφυλίου, αλλά και έναντι της κομματικής ηγεσίας.
Είναι γνωστή η υπόθεση «Γκράνιν». Ένα διήγημα ενός σοβιετικού συγγραφέα που ασκούσε κριτική στην σοβιετική πραγματικότητα, δημοσιεύθηκε στην «Ε.Τ.» και προκάλεσε την μήνιν της κομματικής ηγεσία. Στήθηκε μια δίκη που από την πλευρά των κατηγόρων συμμετείχε μεταξύ άλλων ο Λ.Κύρκος. Το περιοδικό εκπροσώπησε ο Κ.Κουλουφάκος με ένα κείμενο ύμνος στην ελευθερία του στοχασμού.
Άλλα θέματα που απασχόλησαν το περιοδικό και αναπτύχθηκαν ζωηροί διάλογοι μεταξύ των συνεργατών του ήταν η ερμηνεία του Καβάφη, του Καρυωτάκη, του Βάρναλη, του ρεμπέτικου, της ανθολογίας του Η.Αποστολίδη. Η παραδοσιακή αντιμετώπιση όλων αυτών των στοχαστών είναι πως πρόκειται για παρακμιακούς, απαισιόδοξους, ενδεχομένως μηδενιστές που δεν έχουν σχέση με τα γενναία, ηρωικά, αισιόδοξα πρότυπα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Σε αυτούς που θα γράψουν περιλαμβάνονται οι Μ.Αυγέρης, Τ.Βουρνάς, Μ.Μ.Παπαϊωάννου, Σ.Τσίρκας, Ν.Βρεττάκος , ο Τ.Σινόπουλος , ο Μ.Αναγνωστάκης αλλά και οι Γ.Καλιόρης, Μ.Λαμπρίδης, Γ.Λυκιαρδόπουλος, Β.Λεοντάρης. Οι τρείς τελευταίοι θα είναι κατά την μεταπολίτευση βασικοί συνεργάτες του περιοδικού «Σημειώσεις». Επίσης ο Ρ.Αποστολίδης υπερασπίστηκε το έργο του Ι.Καμπανέλλη έναντι επικριτών του όπως ο Μ.Πλωρίτης.
Ο Γ.Ανδρειωμένος επισημαίνει: «ας σημειωθεί ότι, παρότι το περιοδικό ήταν ενταγμένο στο χώρο της Αριστεράς, και επομένως είχε κάθε λόγο να στέκεται κριτικά απέναντι στην ποίηση «αστών» ποιητών, όπως οι Οδυσσέας Ελύτης και Γιώργος Σεφέρης, αυτό, σε γενικές γραμμές, κάθε άλλο παρά συνέβη. Ως προς τον πρώτο, ειπώθηκε και πιο πάνω, ότι στις σελίδες του ήταν που πρωτοδημοσιεύθηκαν αποσπάσματα από το «Άξιον Εστί», και μάλιστα δύο χρόνια πριν από την κυκλοφορία του σε βιβλίο, ενώ φιλοξενήθηκε και επιστολή-απάντηση του ίδιου προς τον Νικήτα Ράντο σε άλλο τεύχος, γράφτηκε εκτενής θετική κριτική για την προαναφερθείσα μείζονα σύνθεση του από τον Νικηφόρο Βρεττάκο, δημοσιεύτηκαν μελέτη του και ποίημά του για τον Πικάσσο, καθώς και δοκίμιο του για τη σχέση ποίησης και μουσικής (με αφορμή τη μελοποίηση του Άξιον Εστί από τον Μίκη Θεοδωράκη) και, γενικά αντιμετωπίστηκε με αρκετά ευμενή τρόπο από τη σύνταξη της Επιθεώρησης Τέχνης. Το ίδιο, αν και όχι στην ίδια κλίμακα με τον Ελύτη, θα μπορούσε να υποστηριχθεί και για την υποδοχή του Γιώργου Σεφέρη⸱ για παράδειγμα ήδη από την άνοιξη του 1961, δημοσιεύεται σημείωμα για τη βράβευση του ποιητή από τον αγγλικό εκδοτικό οίκο «Φόιλ» (για πρώτη φορά σε μη Αγγλοσάξωνα ποιητή), καταλήγοντας: «Το ελληνικό κοινό συμμερίζεται τη χαρά και νοιώθει πραγματική περηφάνεια για την τιμητική αυτή διάκριση προς έναν από τους πιο σημαντικούς ποιητές μας», ενώ έναν περίπου χρόνο αργότερα τυπώνεται διαφημιστική καταχώρηση του τόμου: Για τον Σεφέρη. Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής»(σελ.169,170,171).
Ενδιαφέρον έχει ότι ανάμεσα σε αυτούς που συνεργάστηκαν ήταν ο Σ.Καργάκος, και σε αυτούς που την βοήθησαν οικονομικά ήταν ο Ν.Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Επίσης ο Ο.Ελύτης και ο Μ.Καραγάτσης περιλαμβάνονται σε αυτούς που ενυπόγραφα υποστήριξαν την ελευθερία διωκόμενων στοχαστών της αριστεράς.
Η «Ε.Τ.» αναφέρθηκε εμφατικά στον αγώνα της Κύπρου, δημοσίευσε επιστολές και κείμενα συμπαράστασης στον αγώνα του κυπριακού ελληνισμού, μεταξύ αυτών του Ν.Χικμέτ που αναγνώριζε την ελληνικότητα της μεγαλονήσου.
Είναι βέβαιο ότι η διαδικασία αποσταλινοποίησης βοήθησε να υπάρξουν περιοδικά σαν την «Επιθεώρηση Τέχνη». Αλλά συνέβη και κάτι εξίσου σημαντικό. Αμέσως μετά την λήξη του ελληνικού εμφυλίου, υπήρξαν σημαντικές προσπάθειες για συμφιλίωση και αντιμετώπισης των συνέπειων του από όλες τις πλευρές, ενώ στον χώρο του στοχασμού η αριστερά ξεκίνησε να προβληματίζεται σοβαρά για τα χαρακτηριστικά και την φυσιογνωμία της.

Ιωάννα Τσάτσου: Φύλλα Κατοχής , Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» και το «ΒΗΜΑ»



Ένα σημαντικό βιβλίο από καιρό εξαντλημένο μας διένειμε το «ΒΗΜΑ». Πρόκειται για μια έγκυρη ιστορική μαρτυρία για τα οδυνηρά χρόνια της κατοχής από μια ταλαντούχα συγγραφέα, την Ιωάννα Τσάτσου, που έμεινε στην σκιά του αδερφού της Γ.Σεφέρη και του συζύγου της Κ.Τσάτσου.
Η οικογένεια Τσάτσου και Σεφέρη είχε βενιζελική πολιτική προέλευση. Το γεγονός αυτό πλήρωσε ο Κ.Τσάτσος με την εξορία του κατά την διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά. Στην πρώτη επέτειο του «Όχι» τον Οκτώβριο του 1941 εκφώνησε στους φοιτητές του πατριωτικό λόγο, που ήταν η αιτία για να διωχθεί από το Πανεπιστήμιο. Στην συνέχεια προσπάθησε να φύγει στη Μέση Ανατολή χωρίς αποτέλεσμα. Στο σπίτι του συγκεντρώνονταν πολλοί που διακρίθηκαν στην πολιτική μετά τον πόλεμο με προοπτική τότε σοσιαλδημοκρατική. Η Ιωάννα Τσάτσου πρόσφερε τις υπηρεσίες της στην Αρχιεπισκοπή που τότε είχε πολλούς ρόλους: να οργανώνει συσσίτια για τους πεινασμένους, να μοιράζει ρούχα στους μη έχοντες, να στηρίζει τις οικογένειες των φυλακισμένων και των εκτελεσθέντων να προσπαθεί να διασώσει του Εβραίους που κυνηγούσαν τα στρατεύματα κατοχής.
Συγχρόνως είχε επαφή με τα δίκτυα κατασκοπίας και σαμποτάζ που είχαν οργανωθεί στην Αθήνα όπως αυτά της ΠΕΑΝ και του Τσιγάντε. Ο Γ.Καρτάλης, ο βενιζελικός πολιτικός που θα δραστηριοποιηθεί έντονα και μετά τον πόλεμο μέχρι τον πρόωρο θάνατο του, ήταν ο πολιτικός που βρισκόταν πιο κοντά στην Ι.Τσάτσου και θα εμπνεύσει την ίδρυση και την οργάνωση της ΕΚΚΑ και του 5/42 του απότακτου βενιζελικού συνταγματάρχη Δ.Ψαρρού. Παρά την επιτυχή της δράση στη Ρούμελη, θα εξοντωθεί από τον ΕΛΑΣ σημειώνοντας ουσιαστικά με αυτό τον τρόπο την έναρξη του ελληνικού εμφυλίου.
Από την ανάγνωση του έργου της Ι.Τσάτσου αυτό που από μια πρώτη προσέγγιση εντυπωσιάζει είναι ο μεγάλος αριθμός βασανισθέντων και εκτελεσθέντων από τις δυνάμεις κατοχής.
Σημειώνει στις 10 Ιουλίου 1942: « Τούτη η ρωμηοσύνη έχει τη δική της λεβεντιά. Κανένας Έλληνας δεν δέχεται να παραδώση το όπλο του. Έχουν εκτελέσει τον Δημήτρη Φιλιππόπουλο, τον Μακαντάση, τον Μετσόγλου, για κατοχή όπλου. Μα κανένας δε φοβήθηκε, κανένας δεν άλλαξε γνώμη, και κάθε μέρα πιάνουν καινούργιους που οπλοφορούν»(σελ.48).
Στις 6 Δεκέμβρη 1942 γράφει: « Η ανατίναξη της ΕΣΠΟ μια λύτρωση για μας, όμως μεγάλο τράνταγμα και φόβος για τους Γερμανούς. Οι πατριώτες που την επιχείρησαν καθάρισαν τη χώρα από μια ομαδική προδοσία. Είναι από τα καλύτερα παλληκάρια μας. Ο αεροπόρος Κώστας Περρίκος αρχηγός της ΠΕΑΝ και οι φίλοι του ο Μυτιληναίος, ο Κατεβάτης, ο Λόης, ο Σκούρας, η κοπέλλα η Μπίμπα, φύλακες της τιμής μας, αφού δεν έχομε πια γη»(σελ.59,60).
Συγκλονιστική είναι η περιγραφή της κηδείας του Κ.Παλαμά, το πλήθος αναθαρρημένο τραγουδά τον Εθνικό Ύμνο και ο Α.Σικελιανός να απαγγέλει «Ηχήστε σάλπιγγες…». Όπως και οι τρομερές απεργίες και τα μαχητικά συλλαλητήρια που απέτρεψαν την πολιτική επιστράτευση.
Τραγική είναι η εικόνα μετά την εκτέλεση των 200 στην Καισαριανή: «στις εννηά μου τηλεφώνησαν απ΄το αστυνομικό τμήμα της Καισαριανής. Οι Γερμανοί είχαν στείλει εκεί τα ρούχα των σκοτωμένων και μας ζητούσαν να τα πάρωμε το ταχύτερο. Στείλαμε αμέσως ένα φορτηγό με έναν κλητήρα της Αρχιεπισκοπής να τα παραλάβη. Είχαμε στη διάθεσή μας μιαν μικρή αποθήκη στην οδό Απόλλωνος. Δώσαμε εντολή να τα πάνε εκεί. Όταν μπήκα στην αποθήκη ο νους μου θόλωσε. Όλα τα σακάκια, ζεστά ακόμα από ζωή, με τα μανίκια άπραγα προς τα εμπρός, γεμάτα μυστικά, κάτι ήθελαν, κάτι ζητούσαν και δεν μπορούσαν πια να το πουν. Πήρα ένα στα χέρια. Οι αγκώνες ήταν πολύ τριμένοι. Στη τσέπη του ένα τσαλακωμένο χαρτάκι, μια σημείωση. «Αν δεν προφτάσω να εκδώσω το βιβλίο μου θα βρήτε τα χειρόγραφά μου…». Κανένα όνομα. Στο άλλο σακάκι μια ταυτότητα, ένα όνομα σκέτο. Στο άλλο τίποτα, ούτε αυτό. Στο άλλο πάλι μια σημείωση: «Εκείνος ο Στέλιος σου λέει κάτι κουβέντες σαν να μη ξέρη τους ανθρώπους. Και μοιάζει καλό παιδί… Ήρθα η μάνα να με δη, πως έτρεμε το χεράκι της…». Εκλείδωσα την πόρτα κι έφυγα σα να με κυνηγούσαν»(σελ. 152,153).

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2020

Αντώνης Μπουντούρης: ΕΜΕΙΣ

 

Αυτός 

πάντα με τους ηττημένους

 

Εκείνος 

πάντα με τους νικητές

 

Το σύστημα μονίμως σαπροφάγο

 

Κι εμείς

πνιγήκαμε στο δίλημμα

 

Πηχτές οιμωγές

μπηγμένες στα σταυροδρόμια μας.

Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2020

Η μεγάλη και αδόκητη απώλεια του συναγωνιστή Δαμιανού Βασιλειάδη

 Ο Δαμιανός Βασιλειάδης θα παραμείνει ένα παράδειγμα ήθους, ανιδιοτέλειας, αγωνιστηκότητας, ένας στοχαστής της δράσης , δημοκράτης, πατριώτης, ένας γλυκύτατος άνθρωπος. Είχε ετοιμάσει το τελευταίο του βιβλίο το οποίο όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες θέλαμε να το παρουσιάσουμε στο αναγνωστικό κοινό. Αιωνία του η μνήμη.


Σπύρος Κουτρούλης



Κίνημα Άρδην

Ένα ακόμα σύμβολο της μεγάλης δημοκρατικής και πατριωτικής παράδοσης του τόπου μας έφυγε στις 5 Νοεμβρίου. Ο Δαμιανός Βασιλειάδης, εκπαιδευτικός, γεννήθηκε στη Φλώρινα το 1937, όπου φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία και συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου σπούδασε Παιδαγωγικά, Ψυχολογία και Γερμανική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, παίρνοντας ενεργό μέρος στο ελληνικό και γερμανικό φοιτητικό κίνημα. Η δικτατορία τον βρήκε στο Μόναχο. Εκεί συμμετείχε στην ίδρυση του ΠΑΚ, του οποίου και χρημάτισε Γενικός Γραμματέας Δυτικής Γερμανίας.
Υπήρξε υπεύθυνος του ΚΕΜΕΔΙΑ (Κέντρου Μελετών και Διαφώτισης) επί ΠΑΚ και ΠΑΣΟΚ και μέλος της πρώτης Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, ενώ συμμετείχε πρωταγωνιστικά στη συγγραφή της Διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη. Παραιτήθηκε από το ΠΑΣΟΚ το 1977 και εν συνεχεία υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της πολιτικής κίνησης «Άμεση Δημοκρατία» με πρόεδρο τον Μανώλη Γλέζο. Υπήρξε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα. Διετέλεσε επί δύο δεκαετίες πρόεδρος της «Ελληνοκουρδικής Ένωσης Φιλίας» και δεν έλειψε από καμία πατριωτική κινητοποίηση για πάνω από σαράντα χρόνια.
Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις έχουν κυκλοφορήσει δύο από τα βιβλία του: Στον Μύθο του Ανδρέα, περιγράφει και αναλύει το φαινόμενο ΠΑΣΟΚ, ενώ την αντίληψη του για το μοντέλο κοινωνίας που οραματιζόταν παρουσιάζει στο βιβλίο του Δημοκρατικός Σοσιαλισμός. Τελευταία του παρακαταθήκη αποτελεί το βιβλίο του Ο Λάμπον α σο Καρς από τις εκδόσεις Στοχαστής, ένα αυτοβιογραφικό κείμενο του πατέρα του που επιμελήθηκε και αποτελεί μίαν αυθεντική μαρτυρία για την ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία, στον Καύκασο, και στον Εύξεινο Πόντο. Δημοσίευσε πολλά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, ανάμεσά τους στο Άρδην και την Ρήξη.
Ο Δαμιανός Βασιλειάδης ήταν ένας ακούραστος και αγνός αγωνιστής, που δεν σταμάτησε ούτε στιγμή τη δραστηριότητά του. Αποτέλεσε έναν από τους στυλοβάτες του «Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα», έχοντας ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα και τη Γερμανία για τη στήριξη των αιτημάτων της.
Πρόσφατα πορευτήκαμε μαζί στις γειτονιές της Αθήνας ως συνυποψήφιοι στη δημοτική παράταξη «Αθήνα για την Ελλάδα». Βρεθήκαμε στα συλλαλητήρια κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών – ο ίδιος μάλιστα είχε συλληφθεί από την αλήστου μνήμης «δημοκρατική» κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, έξω από το Μέγαρο Μουσικής! – ενώ συναντιόμασταν στις εκδηλώσεις-συζητήσεις του Κινήματος ΑΡΔΗΝ στην Ξενοφώντος 4, όπου έδινε τακτικά το παρών.
Θερμά συλλυπητήρια στη γυναίκα του Αγάπη Βασιλειάδη, στην οικογένειά του και σε όλους τους συντρόφους και φίλους του που τον αγαπούσαν από καρδιάς.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει
.

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020

Ν.Μαραντζίδης: μιά σκέψη που εναποθέτει την Ελλάδα στην μεγαθυμία του Ερντογάν


Στην "Καθημερινής" της Κυριακής 1.11.2020 περιέχεται το άρθρο του Ν.Μαραντζίδη με τον τίτλο "Καινά δαιμόνια στη γη του Θουκυδίδη". Η αναφορά στον περίφημο διάλογο Αθηναίων-Μηλίων που μας μεταφέρει ο Θουκυδίδης και η σχέση Δικαίου και Ισχύος μένει χωρίς συνέχεια και δίχως να βγάλει τα ανάλογα συμπεράσματα. Προφανώς δεν κάμφθηκε από τις απαντήσεις που του δόθηκαν από πολλές πλευρές στην πρόταση του για "Φιλανδοποίηση" της χώρας μας στην Τουρκία .Επανέρχεται με τον ίδιο μονότονο τρόπο και προτείνει ως λύση να "διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο οικονομικής συνεργασίας με την Τουρκία που να λειτουργεί ως εμπόδιο στην ένταση". Όπως θα δούμε οι σκέψεις του δεν έχουν καμία λογική τεκμηρίωση, λαμβάνουν τις επιθυμίες του ως πραγματικότητα, ενώ οδηγούν τελικά στην παράδοση μας στον Ερντογάν χωρίς μάλιστα να χρειαστούν διαπραγματεύσεις.
Απαντούμε λοιπόν:
α. το εμπόριο ποτέ δεν αντικατέστησε τον πόλεμο και οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των κρατών δεν είναι σε θέση να υποκαταστήσουν τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες τους.
β. στο παρελθόν η χώρα μας κρύφτηκε από την πραγματικότητα με την άποψη ότι ο υποτιθέμενος εκδημοκρατισμός και εξευρωπαίσμός της Τουρκίας θα την εξημέρωνε. Βεβαίως ούτε το ένα ούτε το άλλο συνέβη, αλλά ακόμη και αν αυτά είχαν επιτευχθεί τίποτε δεν εγγυόταν ότι αυτή θα έπαυε να έχει επεκτατικές διαθέσεις. Η Τουρκία παρόλα αυτά απομακρύνεται διαρκώς από την Ευρώπη(παρότι επιθυμεί τα χρήματά και τις επενδύσεις της) και τρέφει ευρασιατικά σχέδια που την φέρνουν εγγύτερα στη Ρωσία (παρότι οι σχέσεις τους για πολλούς λόγους λόγους δεν θα είναι πάντα ανέφελες).Με την τελευταία έχουν ένα σημαντικό κοινό συμφέρον, να μην δημιουργηθεί ποτέ ο East Med που μειώνει την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρώσικο πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
γ Η Τουρκία, με την βοήθεια του Κατάρ, επιχειρεί να ανασυστήσει το χαλιφάτο και να ηγηθεί του σουνιτικού ισλάμ. Συγχρόνως απλώνει τις γεωπολιτικές της φιλοδοξίες για κυριαρχία από Ασία ως την Ανατολική Μεσόγειο και την Αφρική. Φυσικά ενισχύει τους εξοπλισμούς της αλλά και χρησιμοποιεί ως πρόσθετο όπλο το ριζοσπαστικό ισλάμ και τον τζιχαντισμό.
δ. Όταν λοιπόν διαθέτει εκατοντάδες drones δηλαδή μη επανδρωμένα αεροσκάφη που μπορούν να προκαλέσουν τεράστια προβλήματα στην άμυνά μας (όπως συμβαίνει σήμερα στον πόλεμο Αρμενίων Αζέρων) η χώρα μας σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του Μαραντζίδη θα πρέπει να παραμείνει αμέριμνη και να παρακολουθεί το μοιραίο που θα της συμβεί και για το οποίο ο ίδιος μάλλον προσδοκά.
ε. Συνεπώς η σχέση ισχύος μεταξύ των δύο χωρών θα είναι αυτή που θα καθορίσει το μέλλον τους. Μια αδύνατη Ελλάδα, με ανεπαρκείς ένοπλες δυνάμεις, με ανύπαρκτο φρόνημα αντίστασης ή θα οδηγηθεί σε ήττα μετά από πόλεμο ή θα οδηγηθεί σε ήττα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η ενίσχυση της ένοπλης ισχύος μας και των διεθνών συμμαχιών μας είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να αντισταθούμε στα επεκτατικά σχέδια του νέου οθωμανισμού και του ισλαμοφασισμού.
στ. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να βρεθούμε από την Ευρώπη σε μια επαρχία της ισλαμικής Τουρκίας με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την ελευθερία μας , την αξιοπρέπειά μας, τον τρόπο ζωής μας.
ζ. Το Ισραήλ όπως και η Ελβετία είναι δύο επιτυχημένα παραδείγματα πως δύο ολιγάριθμα πληθυσμιακά έθνη, χάρις την ισχύ των ενόπλων δυνάμεων τους και των οικονομιών τους μπορούν και αντιστέκονται σε υπέρτερες πληθυσμιακά χώρες. Άλλωστε και στην ελληνοτουρκική σχέση οι αριθμοί ποτέ δεν ευνόησαν την χώρα μας. Παρόλα αυτά καταφέραμε με την επανάσταση του 1821 να ξεκινήσουμε την διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και έκτοτε να αντιστεκόμαστε με επιτυχία.
Αν ο Μαραντζίδης ενδιαφερόταν να προτείνει σοβαρές λύσεις για την χώρα μας θα έπρεπε να λάβει υπόψην του το έργο του Π.Κονδύλη αλλά και την διεθνή βιβλιογραφία που καταλήγει ότι η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη, που οι φιλοδοξίες της είναι αφετηρία τεραστίων προβλημάτων για όλη την Μεσόγειο . Συνεπώς οι "διερευνητικές επαφές" , οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία μπορούν να τελεσφορήσουν μόνο αν αυτή γνωρίζει ότι απέναντι της βρίσκεται ένα σοβαρό κράτος με ισχυρή άμυνά, παραγωγική οικονομία και αξιόπιστες διεθνείς συμμαχίες.