Πέμπτη 23 Μαρτίου 2023
Για τον Γιώργο Ιωάννου
Κυριακή 19 Μαρτίου 2023
Το τελευταίο έργο του Σωτήρη Γουνελά
Π.Κονδύλης και James Burnham: Για τον Μακιαβέλλι
Τόμας Χόμπς:Λεβιάθαν, ή ύλη, μορφή και εξουσία μιάς Εκκλησιαστικής και Λαϊκής κοινότητας,μετάφραση Γρηγόρης Πασχαλίδης, Αιμίλιος Μεταξόπουλος, εκδόσεις Γνώση, Αθήνα 2006
Τετάρτη 15 Μαρτίου 2023
Κυριακή 12 Μαρτίου 2023
Για τον Δημήτρη Τσάκωνα
Υπήρξε υπουργός όλων σχεδόν των κυβερνήσεων της απριλιανής δικτατορίας ακόμη και αυτής του Ιωαννίδη. Επηρέασε την ιδεολογίας της παρότι η αφετηρία του ήταν από το κλίμα του Π.Κανελλόπουλου. Συμμεριζόταν όπως ο Παπαδόπουλος και ο Γεωργαλάς τα περί ελληνοτουρκικής ομοσπονδίας. Στο έργο του "Εισαγωγή εις τον νέον ελληνισμόν" γράφει ότι έκφραση της Μεγάλης Ιδέας είναι και "η δυαδική ελληνοτουρκική αυτοκρατορία, με πρωτεύουσαν την Κωνσταντινούπολιν. Η κατεύθυνση αυτή εμπνέεται από μιαν πολιτικήν συνεννοήσεως με την οθωμανικήν αυτοκρατορίαν (οσονδήποτε και αν πρακτικώς ωδήγει εις ανασύστασιν ενός νεοελληνικού Βυζαντίου)"(σελ.49). Στο τελευταίο δραματικό υπουργικό συμβούλιο όταν η χούντα ήταν παντελώς απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει την τουρκική εισβολή κατάλαβε που μας οδήγησε ο Ιωαννίδης. Μετά την δικτατορία ζούσε μεταξύ Ελβετίας και Ελλάδας. Τον συναντούσαμε σε ένα λιτό διαμέρισμα στο Χολαργό. Τον γνώρισα από τον Μελέτη Μελετόπουλο, ο οποίος τον γνώρισε στην Ελβετία όπου σπούδασε. Επεδίωκε τον διάλογο με νέους που δεν συμμερίζονταν απαραίτητα τις απόψεις του ή είχαν διαφορετικές αφετηρίες και για αυτό είχαμε συζητήσει πολλές φορές. Αλλωστε προσπαθούσε να καλλιεργήσει φιλικές σχέσεις και με άλλους ανθρώπους με αντίθετες απόψεις όπως ο Θωμάς Γκόρπας και ο Ρένος Αποστολίδης. Συγκρούστηκε με τον Δ,Βεζάνη. Η σύγκρουση ξεκίνησε ως διάλογος για την θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Σε ένα από τα άρθρα του, κατά του Θ.Φαρμακίδη, κατά μαρξιστικό τρόπο γράφει: "το Έθνος υπήρξε προιον της πολιτικής χειραφετήσεως της αστικής τάξεως εν τη Δύσει, στραφέν προς αποκλειστικήν επιδίωξιν συμφερόντων"(Κοινωνία και Ορθοδοξία, Αθήνα 1956, σελ.147). Η σύγκρουση όμως συνεχίστηκε και στο έργο του "Ιδεαλισμός και μαρξισμός στην Ελλάδα"(Κάκτος,1988) όπου αναφέρεται στο "ο φασιστικών τάσεων καθηγητής της πολιτειολογίας και κριτικός ιδεών Δ.Βεζανής(σελ.366) και "είχε ιδεώδες του να γίνει ο Χίτλερ της Ελλάδος"(σελ.374). Ανεξάρτητα από τις λανθασμένες πολιτικές επιλογές, που τον οδήγησαν στην απομόνωση στην μεταπολίτευση, το έργο του είναι και μεγάλο σε έκταση και ενδιαφέρον και ο αναγνώστης θα οφεληθεί από αυτό.
Μίμης Ανδρούλακης: Πριν τα φώτα σβήσουν
Πρόκειται για ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί. Περιγράφει την ιστορία της οικογένειας του και με αυτό τον τρόπο περιγράφει την μακρά ιστορία του ελληνισμού στην Κρήτη και τον αντιστασιακό του χαρακτήρα. Η εμπλοκή του στο καταδιωκόμενο κομμουνιστικό κόμμα κατά την διάρκεια της δικτατορίας μας δίνει αυθεντικά ντοκουμέντα της εποχής. Αφετηριακά νομίζω είχε διαμορφώσει μια ιδιοσυγκρασία που επεδίωκε την εθνική συμφιλίωση για αυτό και βρέθηκε δίπλα στον Χ.Φλωράκη. Ενδιαφέροντες είναι οι διάλογοι του με πολιτικούς όπως ο Κ.Μητσοτάκης και ο Μ.Κοθρής. Θεωρεί ότι είχε ευθύνες και ο Γ.Παπανδρέου για την εξελίξεις μετά την αποστασία που κατέληξαν στην δικτατορία. Αναγνωρίζει στην αποστασία ότι απέλυσε τους τελευταίους κομμουνιστές κρατούμενους. Το ελληνικό σχολείο της δεκαετίας του 60 διευκόλυνε την κοινωνική κινητικότητα αφού ο M.Ανδρουλάκης, παιδί ενός τσάγκαρη, κατάφερε να εισαχθεί και να τελειώσει το ΕΜΠ.Οι αριστεροί φοιτητές επιδίωκαν να αριστεύουν στα μαθήματα.Αναγνωρίζει την σημασία της ελεύθερης αγοράς στην ύπαρξη της δημοκρατίας. Σε αυτό το σημείο ίσως να έχει επηρεαστεί από τον φιλόσοφο Κώστα Παπαϊωάννου. Γράφει ότι η βίαιη εξάλειψή της αγοράς "προκαλεί μεγάλες παραμορφώσεις και οδηγεί σ' έναν υπερσυγκεντρωτισμό και στη γραφειοκρατική στρέβλωση της κεντρικής εξουσίας. Ακόμα κι αν επικρατούσε η υποτιθέμενη αντιγραφειοκρατική σκέψη του Τρότσκι ή ο ακραίος δημοκρατισμός της Ρόζας Λούξεμπουργκ ή ακόμα και η ηθικοπολιτική έννοια της ηγεμονίας του Αντόνιο Γκράμσι, το αποτέλεσμα θα ήταν εντέλει περίπου το ίδιο -κάποιος "σταλινισμός"- εφόσον εμπεριείχε την κατάργηση της Αγοράς. Μην ξεχνάμε, λόγου χάρη, ότι η Ρόζα πίστευε στη φενάκη της αυτόματης κατάρρευσης του καπιταλισμού, ενώ ο Τρότσκι εισηγήθηκε την κρατικοποίηση των πάντων -την κρατικοποίηση ακόμη και των συνδικάτων-, τη"βίαιη εκβιομηχάνιση" και την εξάλειψη των εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων, άρα έναν "σταλινισμό" δίχως τον Στάλιν"(σελ.423,424). Τέλος το περίφημο φύλλο της "Πανσπουδαστικής", Νο8, που κυκλοφόρησε μετά το Πολυτεχνείο και το οποίο το απέδιδε σε έργο 350 προβοκατόρων(αναφέρονταν σε μαοικούς όπως ο Δ.Μαυρογένης) θεωρεί ότι ήταν ασυγχώρητο λάθος της καθοδήγησης της σπουδάζουσας της ΚΝΕ(πρόκειται για στελέχη με αστική καταγωγή, που στην συνέχεια στελέχωσαν το ΝΑΡ και απεβίωσαν πριν αρκετά χρόνια).Όλα αυτά τα έγραφε, το φύλλο της "Πανσπουδαστικής", παρότι μέσα στο Πολυτεχνείο ήταν πολλά μέλη της Αντι ΕΦΕΕ(δηλαδή φοιτητές της ΚΝΕ).