Η συμβολή του Χ.Φλωράκη στην εθνική συμφιλίωση και στην υπέρβαση των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου

 Η στάση του Χ.Φλωράκη συνέβαλε από την πλευρά του στην ένταξη της αριστεράς στην πολιτική ζωή και στην υπέρβαση των συνεπειών του εμφυλίου. Σε ομιλία του τον Δεκέμβριο του 2001 θεώρησε τον εμφύλιο πόλεμο την χειρότερη εκδοχή πολέμου, την πιο ζοφερή γιατί πολεμούν αδέλφια με αδέλφια, συγγενείς με συγγενείς, συμπατριώτες με συμπατριώτες. Παρά τα ανόσια και τα φοβερά διέπραξαν και τα δύο μέρη, είναι σημαντικό ότι ο Χ.Φλωράκης αναγνωρίζει ότι η άλλη πλευρά είναι αδέλφια και συμπατριώτες με την δική του. Ακολουθεί η ομιλία του:

" Για να δούμε τα γεγονότα εκείνης της εποχής πρέπει να δούμε το χαρακτήρα του Εμφυλίου Πολέμου. Ολοι οι πόλεμοι έχουν νόμους κακούς, είναι απάνθρωποι θα έλεγα, αλλά ο Εμφύλιος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και αυτό πηγάζει από το γεγονός ότι είναι εγχώριος. Πολεμάνε συμπατριώτες, πολεμάνε συγγενείς, αδέλφια με αδέλφια. Και αυτό δίνει ένα ιδιαίτερο και θανάσιμο μίσος. Θα σας αναφέρω δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα: Θυμάμαι όταν πήγαμε στο Καρπενήσι έρχεται ένας αντάρτης μέλος του λόχου ασφαλείας της μεραρχίας και μου λέει, "σύντροφε διοικητή, αν πάθει τίποτα ο αδελφός μου εγώ θα αυτοκτονήσω". "Πού είναι μωρέ ο αδελφός σου του λέω"; Ο αδελφός του ήταν στο νοσοκομείο τραυματίας, ήταν στα ΛΟΚ. Ο ένας αδελφός στα ΛΟΚ ο άλλος στο Δημοκρατικό Στρατό.

Ενα δεύτερο παράδειγμα: Πηγαίναμε για τη μάχη της Αμφιλοχίας, για να περάσουμε κάτω προς το Θέρμο. Είναι ένας αυχένας, Αραποκέφαλα λέγεται, γιατί πραγματικά από δω και από κει που σχηματίζεται ο αυχένας, είναι γυμνά και έχει μέταλλο και από μακριά φαίνεται σαν αράπικα κεφάλια. Γι' αυτό και το λένε αραποκέφαλα. Πήγα να δω την εμπροσθοφυλακή, μήπως πιάνεται και εκεί. Στο "τις ει" και τα ρέστα, ο ένας αδελφός ήταν στην εμπροσθοφυλακή της δικής μας και ο άλλος στην εμπροσθοφυλακή ενός τάγματος πεζικού που ερχόταν από την άλλη μεριά! Καταλαβαίνετε τώρα τι καταστάσεις δημιουργούνταν!

Ενα άλλο ζήτημα που ήθελα επιγραμματικά να πω. Ακούσατε τη συντρόφισσα τη Γιάννα (Τρικαλινού) τι είπε για τη γυναίκα αντάρτισσα. Γενικότερα είπε, αλλά ειδικότερα για την προσφορά δεν είπε. Από σεμνότητα δεν είπε. Ξέρετε ήταν για όλους μας μια αποκάλυψη, να βλέπεις τώρα ένα χωριατοκόριτσο, απαλλαγμένο πια από το φόβο του άντρα, από το φόβο του αδελφού, από το φόβο του πατέρα, πήρε όπλο και απέκτησε τη δική της προσωπικότητα, ίση με του άντρα. Δεν μπορούσες να την ξεχωρίσεις.

Θα 'θελα με την ευκαιρία να προσθέσω και κάτι, γιατί η αντικομμουνιστική προπαγάνδα μιλάει για όργια δήθεν ανταρτών και ανταρτισσών στο βουνό... Θα 'θελα να πω τούτο για τις σχέσεις των δυο φύλων. Ηταν αδύνατον να οικοδομηθούν διαφορετικά, όταν ο ένας και ο άλλος κρατούσε όπλο και ο ένας και ο άλλος είχε αποκτήσει μια ιδιαίτερη δύναμη. Τέτοια πράγματα δεν είχαμε αντιμετωπίσει εμείς, εκφυλιστικά φαινόμενα. Τι είχαμε. Μπορούσε να οικοδομηθεί καμία, πώς να το πω, αγνή, γνήσια αγάπη ανάμεσα στον αντάρτη και στην αντάρτισσα. Και θα σας φέρω ένα παράδειγμα:

Ηταν το 1949 τέλη του Μάρτη με Απρίλη. Δόθηκε μια μάχη στο Κοράκο, όπου προσπάθησαν να εμποδίσουν το πέρασμά μας πάλι στην πλευρά των Αγράφων. Μετά τη μάχη είχαμε τραυματίες. Την κρατήσαμε τη γέφυρα. Πήγα με το γιατρό να δω τους τραυματίες. Βλέπω, λοιπόν, μια αντάρτισσα, την Αγαθή, να με κοιτάζει έτσι στα μάτια και να λέει: «Σύντροφε διοικητή θέλω να ζήσω». «- Βρε Αγαθή θα ζήσεις!» - «Θέλω να ζήσω σου λέω...» «- Μα, της λέω, να, ο γιατρός είπε θα ζήσεις». «- Ορέ αγαπάω, με καταλαβαίνεις;»!!!

Καταλαβαίνετε πόσο σημαντικό ήταν για μένα. Αυτή ήταν μια αντάρτισσα που με την παλικαριά της είχε αναδειχτεί σε διοικητή μιας διμοιρίας, και όταν στάλθηκε στη σχολή Εφέδρων αξιωματικών, κάτω εκεί, γνωρίστηκε με έναν αντάρτη από τη μεραρχία του Διαμαντή. Πέθανε όμως μέσα σε 24 ώρες γιατί το τραύμα ήταν εγκεφαλικό.

Ηταν και στοιχείο παρόρμησης (οι γυναίκες μαχήτριες). Θα σας πω κάτι, πόσο παρορμούσε τους μαχητές. Ερχόμασταν από πάνω και πήγαμε να περάσουμε τον Ασπρο. Ασπρος λέγεται ο Αχελώος από τη γέφυρα του Κοράκου και πάνω λέγεται Ασπροπόταμος, στις πηγές του Ασπρος, έτσι τον λέει ο κόσμος. Είχε βρέξει πολύ την προηγούμενη μέρα και στα ορεινά ποτάμια, όπως ξέρετε, μετά τη βροχή, τα κούτσουρα και τις πέτρες που κατεβάζει είναι άλλο πράγμα. Η εμπροσθοφυλακή κοίταζε τώρα, πού θα γίνει το πέρασμα για να μην έχουμε απώλειες. Εκεί πετάγεται μια αντάρτισσα: «Α, βρε σκιαζούρηδες», λέει και πάει να περάσει αυτή. Φυσικά φιλοτιμήθηκαν τα παιδιά, την παραμέρισαν και πήγαν να περάσουν. Πνίγηκαν δυο παιδιά εκεί. Θέλω να πω ότι δεν ήταν μονάχα στολίδι στη σύνθεση των τμημάτων αλλά ήταν και στοιχεία παρόρμησης στους μαχητές.

Και ο Χ. Φλωράκης κατέληξε: Εε, τι άλλο θέλετε να σας πω; Αρκετά ακούσατε θα διαβάσετε και το βιβλίο..." (Ριζοσπάστης 14.12.2001 https://www.rizospastis.gr/story.do?id=1073225

"Ο κόσμος, ο μικρός,ο μέγας- Αισθητική και ιδεολογίες του Νέου Ελληνισμού", Β' έκδοση, Εναλλακτικές Εκδόσεις

 Από καιρό εξαντλημένο, επανακυκλοφόρησε!

Μελέτη Μελετόπουλου:Δεκατέσσερα σύντομα σχόλια στο άρθρο της κυρίας Αικατερίνης Σακελλαροπούλου, Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 2/1/2021

 Μελέτης Η. Μελετόπουλος

Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης

Ακριβώς λόγω του σεβασμού μου στον θεσμό του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, θεωρώ ότι υποχρεούμαι να δημοσιεύσω τα εξής σχόλια σχετικώς με το άρθρο που δημοσίευσε η σημερινή Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ.Αικατερίνη Σακελλαροπούλου στην Εφημερίδα των Συντακτών με τίτλο «Δημοκρατία, κράτος δικαίου και δικαιώματα» στις 2/1/2021.

1.Κάθε Έλληνας πολίτης δικαιούται να έχει τις προσωπικές απόψεις του. Παρά ταύτα, το άρθρο της η κ.Σακελλαροπούλου δεν το δημοσίευσε ως ιδιώτης αλλά ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Επομένως οι απόψεις που αναπτύσσει δεσμεύουν όχι το πρόσωπο αλλά τον θεσμό.

2.Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδος, άρθρο 30 παρ.2, «το αξίωμα του Προέδρου είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο αξίωμα, θέση ή έργο». Επομένως και με αυτό της αρθρογραφίας σε καθημερινή πολιτική εφημερίδα. Ουδείς άλλωστε προηγούμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδόθηκε σε παρόμοια δραστηριότητα.

3. Σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ.1 του Συντάγματος, εξ άλλου, «καμμία πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ισχύει ούτε εκτελείται χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου Yπουργού, ο οποίος με μόνη την υπογραφή του γίνεται υπεύθυνος, και χωρίς τη δημοσίευσή της στην Eφημερίδα της Kυβερνήσεως». Δεν είναι γνωστό εάν η συνταγματικά μη έχουσα ευθύνη Πρόεδρος είχε την έγκριση από την κυβέρνηση να δημοσιεύσει το σχετικό άρθρο.

4. Και αν ακόμα δεν υπήρχε κώλυμα νομιμότητος για ελεύθερη αρθρογραφία του Προέδρου στον ημερήσιο τύπο, τίθεται το ερώτημα εάν υπάρχει κώλυμα σκοπιμότητος. Η αρθρογραφία του Αρχηγού του Κράτους συνεπάγεται την δημόσια έκφραση γνώμης, δηλαδή την υιοθέτηση μίας άποψης και τον αποκλεισμό των άλλων απόψεων. Αυτομάτως ο Πρόεδρος ταυτίζεται με ένα μέρος της κοινωνίας εις βάρος του υπολοίπου, γεγονός που υπονομεύει τον υπερκομματικό χαρακτήρα του θεσμού.

5. Η επιλογή μίας εφημερίδας που εκπροσωπεί τον χώρο της ανανεωτικής αριστεράς, ο οποίος αποτελεί σαφέστατη και εκλογικά τεκμηριωμένη μειοψηφία στην ελληνική κοινωνία, τοποθετεί ιδεολογικά την Πρόεδρο απέναντι στην μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας, που δεν συμμερίζεται τις θέσεις της συγκεκριμένης εφημερίδας. Επειδή η συγκεκριμένη εφημερίδα, μάλιστα, αποτελεί και έντυπο με σαφή κομματική προτίμηση, η επιλογή της θέτει την Πρόεδρο και σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κόμματα.

6. Όσον αφορά το περιεχόμενο του συγκεκριμένου άρθρου, η δημοσίευσή του ασφαλώς συνεπάγεται τον ελεύθερο και επίσης δημόσιο σχολιασμό του από τους αναγνώστες του. Οπότε καθιστά την Πρόεδρο μέρος της πολιτικής αντιπαράθεσης από ρυθμιστή της.

7. Γράφει στο άρθρο της η κ.Πρόεδρος: «Σε αυτή την περιεκτική αντίληψη για τη δημοκρατία οι μειοψηφίες θωρακίζονται απέναντι στην τυραννία της πλειοψηφίας, ενώ τα θεσμικά αντίβαρα, η διάκριση των εξουσιών και ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, θέτουν όρια στη λαϊκή κυριαρχία και την κρατική εξουσία.» Και η ερώτηση που εύλογα προκύπτει είναι ΠΟΙΟΣ είναι ο φορέας που υπερισχύει της πλειοψηφίας και θέτει όρια στην λαϊκή κυριαρχία, εγκαθιδρύοντας θεσμικά αντίβαρα. Τα θεσμικά αντίβαρα δεν είναι αυτοφυείς οντότητες αλλά συγκεκριμένοι νόμοι και διατάξεις που θεσπίζονται και προβλέπονται από το Σύνταγμα και τους Νόμους. Τα οποία με την σειρά τους προκύπτουν και πρέπει να προκύπτουν από την λαϊκή βούληση και την λαϊκή κυριαρχία. Προφανώς εδώ δεν μπορεί να νοείται κάποια πεφωτισμένη ομάδα συνταγματολόγων, δικαιωματιστών, πανεπιστημιακών, μη κυβερνητικών οργανώσεων κλπ που υπερπροσδιορίζουν το συνταγματικό και θεσμικό πλαίσιο, κάτι που αναιρεί την ουσία της δημοκρατίας και θυμίζει εποχές που ο μη αιρετός μονάρχης μπορούσε να καταλύει τον εκλεγμένο πρωθυπουργό.

8. Γράφει η κ.Πρόεδρος: «Τα δικαιώματα δεν εξαντλούνται σε εφήμερες νομικές κατασκευές, αντιθέτως φέρουν καθολικές ηθικές και πολιτικές αξιώσεις. Είναι σημεία του σύγχρονου ανθρωπισμού που δεν καθορίζουν μόνο τον νομικό μας πολιτισμό, αλλά και τον ίδιο τον τρόπο της ζωής μας.» Οι καθολικές όμως ηθικές και πολιτικές αξιώσεις που αναφέρει η αρθρογράφος δεν αποτελούν αξίες αυτεφάρμοστες και αυτεξούσιες, αλλά πρέπει να ενθυλακώνονται στο νομικό και θεσμικό πλαίσιο ενός κράτους μέσω δημοκρατικών διαδικασιών ώστε να αποκτούν εφαρμοστική ισχύ. Προϋποτίθεται δηλαδή η λαϊκή βούληση, άλλως οδηγούμεθα στον ιδεαλισμό της μόνης αλήθειας, που είναι γνωστό και από τις θεωρίες του Karl Poppeρ ότι οδηγεί στον ολοκληρωτισμό.

9. Γράφει η κυρία Πρόεδρος ότι: «Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία και την Αυστρία κυοφορούν βίαιες πολιτισμικές συγκρούσεις, οι οποίες απειλούν ανοιχτά την ελευθερία και την πολιτική μας συγκρότηση.» Δεν θα έπρεπε όμως εδώ να προηγηθεί η διαπίστωση ότι, πριν προκαλέσουν τις αναπόφευκτες πολιτισμικές συγκρούσεις, οι τρομοκρατικές επιθέσεις απειλούν ΟΙ ΙΔΙΕΣ την ελευθερία, την πολιτική συγκρότηση και την ζωή τους ακόμα των πολιτών στις δυτικές δημοκρατίες και γενικώτερα;

10. Στην αλληλουχία αυτών των επάλληλων κρίσεων βρήκαν πολλοί την ευκαιρία να αμφισβητήσουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία στο όνομα ενός νέου εθνοκεντρικού προστατευτισμού.» Αλλά όχι μόνον δεν υφίσταται αντίφαση μεταξύ του εθνικού κράτους και της φιλελεύθερης δημοκρατίας, όπως θεωρεί η κ.Πρόεδρος, αλλά ακριβώς το αντίθετο: το εθνικό κράτος είναι η ΜΟΝΗ μορφή πολιτειακής οργάνωσης εντός της οποίας και μετά την διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών εμπεδώθηκαν οι σύγχρονοι δημοκρατικοί θεσμοί. Εκτός του εθνικού κράτους οι φιλελεύθεροι δημοκρατικοί θεσμοί εξαερώνονται και αφήνουν απρόσκοπτη την συγκέντρωση ισχύος σε υπερεθνικούς μη αιρετούς μηχανισμούς, διεθνείς οργανισμούς, μη κυβερνητικές οργανώσεις και μεγάλα υπερεθνικά ιδιωτικά συμφέροντα. Άλλωστε η ίδια η αρθρογράφος το επιβεβαιώνει, όταν στο ίδιο άρθρο λίγο παρακάτω σημειώνει πολύ σωστά ότι: «Εναποθέσαμε ξανά τις ελπίδες μας στο κράτος, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και τους ανθρώπους που το υπηρετούν με αυταπάρνηση.»

11. Σύμφωνα με την κυρία Πρόεδρο: « Ο ευρωσκεπτικισμός είναι μια παραλλαγή της αντίδρασης στην παγκοσμιοποίηση και υποκινεί την εσωστρεφή αναδίπλωσή μας στη δήθεν εθνική ασφάλεια.» Η πανδημία αλλά και η γενική γεωπολιτική ανασφάλεια έχουν καταδείξει ότι ο ΜΟΝΟΣ υπαρκτός μηχανισμός ασφάλειας, κατοχύρωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών ελευθεριών είναι το εθνικό κράτος. Η «δήθεν εθνική ασφάλεια» είναι η μόνη πραγματική ασφάλεια. Ασφαλώς η κυρία Πρόεδρος, που δεν είναι πρόεδρος διεθνούς οργανισμού αλλά συγκεκριμένου κράτους, το επιβεβαιώνει και μόνον με την αποδοχή της παρουσίας της στο ανώτατο αξίωμα. Άλλως θα είχε προτιμήσει την προεδρία κάποιου διεθνούς οργανισμού ή ΜΚΟ.

12. Σύμφωνα με την κ.Πρόεδρο, «Στη λαϊκιστική στρέβλωση της δημοκρατίας η λαϊκή βούληση συγχέεται με τη βούληση της πλειοψηφίας.». Αν η λαϊκή βούληση δεν προκύπτει από την βούληση της πλειοψηφίας, η οποία εκφράζεται μέσω εκλογών, από πού προκύπτει; μήπως εικάζεται; υποτίθεται; ορίζεται; και από ποιούς; από μία ομάδα πεφωτισμένων εκλεκτών; από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις; από τους προοδευτικούς διανοουμένους της ανανεωτικής αριστεράς; η συγκεκριμένη αυτή η φράση της Προέδρου δημιουργεί εύλογα ερωτήματα.

13. Ως Έλλην πολίτης που πληρώνω φόρους και στηρίζω με

την συμμετοχή μου στα κοινά την λειτουργία της πολιτείας, αναμένω από τον Αρχηγό του Κράτους να εκφράζει με την στάση και τον λόγο του το σύνολο του έθνους. Όπου έθνος νοείται το σύνολο των πολιτών αυτής της χώρας. Η αρθρογραφία της κυρίας Προέδρου και η όλη στάση της δείχνει ότι δεν έχει υποστείλει ή περιορίσει στην ιδιωτική της σφαίρα τις (θεμιτές) ιδεολογικές της θέσεις αλλά τουναντίον τις εκφράζει μέσω του θεσμού που υπηρετεί. Η δημόσια όμως έκφραση ιδεολογικών απόψεων που έρχονται σε αντίθεση με την πλειοψηφία ή έστω ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας δεν συμβάλλει ούτε στην εδραίωση του προεδρικού θεσμού ούτε στην εθνική ενότητα, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση της επιβίωσης του ελληνικού έθνους σε μία συγκυρία ιστορικά οριακή.

14. Γενική παρατήρηση: η λύση για την αντιπροσωπευτική λειτουργία του κορυφαίου θεσμού του ελληνικού κράτους είναι να αντικατασταθεί ο έμμεσος τρόπος εκλογής του από την Βουλή με προσωπική απόφαση του εκάστοτε αρχηγού της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας με ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ.