Εισαγωγικό σημείωμα τ. 10
Στο πρώτο μέρος του 10ου τεύχους του Λόγιου Ερμή, ο Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, σε ένα μικρό, εξαιρετικής πυκνότητας κείμενο, με αφετηρία τη λοιδορούμενη θυσία των γυναικών του Ζαλόγγου, αναφέρεται σε ανάλογα ιστορικά γεγονότα, από τις γυναίκες των Ταόχων που περιγράφει ο Ξενοφών, μέχρι τις γυναίκες του Κορδελιού, προς δόξαν «τοῦ θαυμαστοῦ καὶ γενναίου πανεπιστημιακοῦ κόσμου τοῦ καιροῦ μας». Ο Μιχάλης Πάτσης, συνεχίζοντας τη διερεύνηση της πνευματικής δραστηριότητας των Ελλήνων στην πρ. Σοβιετική Ένωση, γράφει για «το φιλολογικό – εκδοτικό έργο των πολιτικών προσφύγων στα ρωσικά (Ανταίος, Στάθης, Μότσιος)». Ο Γιώργος Καραμπελιάς στο τρίτο μέρος της περιδιάβασής του στα σύγχρονα φιλοσοφικά προβλήματα, με το δοκίμιο «Φύση και Ιστορία», διερευνά τις δυνατότητες «υπέρβασης της χρησιμοθηρικής και δυναμοκεντρικής αντίληψη της γνώσης και της επιστήμης, ανατρέχοντας στην αρχαιοελληνική και βυζαντινή οπτική της μη εργαλειακής επιστήμης, ανακαλύπτοντας, παράλληλα, άλλες, μη ευρωπαϊκές, παραδόσεις». Το ζητούμενο είναι «να ξαναθέσουμε τον κόσμο μας –που πλέον έχει εκτοξευθεί σε μια αυτόνομη τεχνοκρατική τροχιά– υπό τον έλεγχο μιας κοινωνίας προσώπων και πολιτών». Ουσιαστικά πάνω στο ίδιο ζήτημα, ο Εντγκάρ Μορέν στον «Χερσονήσιο άνθρωπο» υποστηρίζει πως «αυτό που πεθαίνει σήμερα, είναι μια “νησιωτική” αντίληψη για τον άνθρωπο, τον αποκομμένο τόσο από τη φύση γενικότερα, όσο και από την ίδια του τη φύση» εξάλλου δεν υπάρχει πλέον κανένα μέλλον για μια ανθρωπολογία περιορισμένη σε μια επιφανειακή ψυχο-πολιτισμική στιβάδα που υπερίπταται σαν ιπτάμενο χαλί πάνω από τον φυσικό κόσμο. Και καταλήγει: «Ούτε πανβιολογισμός, ούτε πανκουλτουραλισμός, αλλά μια ευρύτερη αλήθεια, που προσδίδει πιο ουσιαστικό ρόλο στην βιολογία του ανθρώπου και στον ανθρώπινο πολιτισμό, αφού πρόκειται για έναν ρόλο αμοιβαιότητας της μιας σε σχέση με τον άλλον.». Τέλος, ο Σωτήρης Δημόπουλος στη μελέτη του, «Προσεγγίσεις και ερμηνείες του “εθνικού ζητήματος” στο έργο των Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς», υποστηρίζει πως παρά την περιβόητη φράση, «οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα» του Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος, στο έργο των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς το «εθνικό ζήτημα» δεν αναλύεται πάντα μέσα από το ίδιο, αφοριστικό πρίσμα και οι προσεγγίσεις τους ποικίλουν, εξάλλου «η έλλειψη μιας συμπαγούς θεωρίας για το έθνος και τα εθνικά κινήματα θα επιτρέψει θεαματικές αποκλίσεις στο ζήτημα αυτό, από τους επιγόνους του μαρξισμού [...] από τους πλέον αυθεντικούς αρνητές της όποιας πατριωτικής συνείδησης έως τον σοσιαλσοβινισμό αλλά και τα μαρξιστικά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα».
Ακολουθεί το πρώτο μέρος του αφιερώματος μας στη σκέψη του Παναγιώτη Κονδύλη, το οποίο και θα συνεχιστεί και στα δύο επόμενα τεύχη του περιοδικού. Γράφουν οι Μελέτης Μελετόπουλος, «Στοιχεία για τον βίο του Παναγιώτη Κονδύλη», Σπύρος Κουτρούλης, «Ο Π. Κονδύλης, ο νέος ελληνισμός και το εθνικό ζήτημα», Ρεϋμόνδος Πετρίδης, «“Ισχύς” και “Εξουσία” στο όψιμο έργο του Π. Κονδύλη», Γιάννης Ταχόπουλος, «Π. Κονδύλης-Κ. Καστοριάδης: μια σύγκριση» και παρατίθεται το μεγαλύτερο από την τελευταία συνέντευξη του Κονδύλη στον Σπύρο Κουτρούλη. Περισσότερα για το περιεχόμενο του αφιερώματος ο αναγνώστης μπορεί να πληροφορηθεί, ανατρέχοντας στο σχετικό εισαγωγικό σημείωμα.
Στο δεύτερο μέρος του τεύχους, ο Χρίστος Κορκόβελος με τη μελέτη του για το «Το ιστορικό υπόβαθρο της 25ης Μαρτίου», εκκινώντας από τη διαπίστωση ότι «στη χώρα μας σπανίζει η άρτια κι απροκατάληπτη επιστημονική έρευνα βασικών πτυχών της Επανάστασης του 1821», αφού εξετάζει με επάρκεια μια πληθώρα σχετικών τεκμηρίων συμπεραίνει πως παρά τις προσπάθειες ποικιλώνυμων «απομυθοποιητών», καταδεικνύεται πως «η ιστορικότητα της 25ης Μαρτίου είναι αναμφισβήτητη» και «εδράζεται πρωτίστως στο γεγονός ότι η ανώτατη Αρχή της Φιλικής Εταιρίας, υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, καθόρισε την ημέρα αυτή της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ως ημέρα έναρξης της Επανάστασης». ο καθηγητής Λαογραφίας Μανόλης Βαρβούνης, με τη μελέτη του για τη «Συμβολή του Μακεδονικού Κομιτάτου στη λύση του Σαμιακού Ζητήματος (1908-1912)» φωτίζει μια αγνοημένη σελίδα της ιστορίας μας, τη συνεργασία του ηγέτη των Σαμίων πατριωτών, Θεμιστοκλή Σοφούλη, με το μακεδονικό Κομιτάτο για την εκτέλεση του φιλότουρκου ηγεμόνα της Σάμου Ανδρέα Κοπάση, η οποία και πραγματοποιήθηκε το 1912 από τους μακεδονομάχους Σταύρο Μπαρέτη και Αθανάσιο Σταυρούδη σε συνεργασία με τους Σαμίους πατριώτες. τέλος ο μηχανικός Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, μέλος του Ινστιτούτου Μπάτση, στο δοκίμιο «Τo Αόρατο Χέρι του Άνταμ Σμιθ και η Θεία Πρόνοια» καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει καμία ουσιώδης αντίφαση ανάμεσα στις απόψεις που διατυπώνει ο Σμιθ στη Γενική Θεωρία της Απασχόλησης του Τόκου και του Χρήματος, και στη Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων, και εν τέλει το αόρατο χέρι της αγοράς ταυτίζεται με το «αόρατο χέρι» της θείας πρόνοιας: «Ο Α.Σ. ενστερνιζόμενος την άποψη ότι το ατομικό συμφέρον προάγει ασυναίσθητα το συμφέρον της κοινωνίας συνολικά, πίστευε ότι αυτό συντελείται ως αποτέλεσμα της παρέμβασης της Θείας πρόνοιας. Το θεϊκό αόρατο χέρι παρεμβαίνει στον καταμερισμό του πλούτου και στον εναρμονισμό της κοινωνίας».
Ο Μιχάλης Μερακλής παρουσιάζει το βιβλίο του Χαράλαμπου Μηνάογλου, ο Αν. Μιχαήλ και ο Λόγος περί Ελληνισμού, ο Σπύρος Κουτρούλης, το εκτενές δοκίμιο του Σωτήρη Γουνελά, Πρόταση λόγου και πολιτισμού, ο Χρίστος Δάλκος, το συλλογικό έργο Διετείς διακοπαί: Ένα Χρονικό και ο Δημήτρης Μπαλτάς, τα έργα του Ernest Cassirer, Η φιλοσοφία του Διαφωτισμού και του Jürgen Moltmann, Ο ερχόμενος Θεός. Χριστιανική εσχατολογία.
Ακολουθεί το πρώτο μέρος του αφιερώματος μας στη σκέψη του Παναγιώτη Κονδύλη, το οποίο και θα συνεχιστεί και στα δύο επόμενα τεύχη του περιοδικού. Γράφουν οι Μελέτης Μελετόπουλος, «Στοιχεία για τον βίο του Παναγιώτη Κονδύλη», Σπύρος Κουτρούλης, «Ο Π. Κονδύλης, ο νέος ελληνισμός και το εθνικό ζήτημα», Ρεϋμόνδος Πετρίδης, «“Ισχύς” και “Εξουσία” στο όψιμο έργο του Π. Κονδύλη», Γιάννης Ταχόπουλος, «Π. Κονδύλης-Κ. Καστοριάδης: μια σύγκριση» και παρατίθεται το μεγαλύτερο από την τελευταία συνέντευξη του Κονδύλη στον Σπύρο Κουτρούλη. Περισσότερα για το περιεχόμενο του αφιερώματος ο αναγνώστης μπορεί να πληροφορηθεί, ανατρέχοντας στο σχετικό εισαγωγικό σημείωμα.
Στο δεύτερο μέρος του τεύχους, ο Χρίστος Κορκόβελος με τη μελέτη του για το «Το ιστορικό υπόβαθρο της 25ης Μαρτίου», εκκινώντας από τη διαπίστωση ότι «στη χώρα μας σπανίζει η άρτια κι απροκατάληπτη επιστημονική έρευνα βασικών πτυχών της Επανάστασης του 1821», αφού εξετάζει με επάρκεια μια πληθώρα σχετικών τεκμηρίων συμπεραίνει πως παρά τις προσπάθειες ποικιλώνυμων «απομυθοποιητών», καταδεικνύεται πως «η ιστορικότητα της 25ης Μαρτίου είναι αναμφισβήτητη» και «εδράζεται πρωτίστως στο γεγονός ότι η ανώτατη Αρχή της Φιλικής Εταιρίας, υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, καθόρισε την ημέρα αυτή της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ως ημέρα έναρξης της Επανάστασης». ο καθηγητής Λαογραφίας Μανόλης Βαρβούνης, με τη μελέτη του για τη «Συμβολή του Μακεδονικού Κομιτάτου στη λύση του Σαμιακού Ζητήματος (1908-1912)» φωτίζει μια αγνοημένη σελίδα της ιστορίας μας, τη συνεργασία του ηγέτη των Σαμίων πατριωτών, Θεμιστοκλή Σοφούλη, με το μακεδονικό Κομιτάτο για την εκτέλεση του φιλότουρκου ηγεμόνα της Σάμου Ανδρέα Κοπάση, η οποία και πραγματοποιήθηκε το 1912 από τους μακεδονομάχους Σταύρο Μπαρέτη και Αθανάσιο Σταυρούδη σε συνεργασία με τους Σαμίους πατριώτες. τέλος ο μηχανικός Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, μέλος του Ινστιτούτου Μπάτση, στο δοκίμιο «Τo Αόρατο Χέρι του Άνταμ Σμιθ και η Θεία Πρόνοια» καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει καμία ουσιώδης αντίφαση ανάμεσα στις απόψεις που διατυπώνει ο Σμιθ στη Γενική Θεωρία της Απασχόλησης του Τόκου και του Χρήματος, και στη Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων, και εν τέλει το αόρατο χέρι της αγοράς ταυτίζεται με το «αόρατο χέρι» της θείας πρόνοιας: «Ο Α.Σ. ενστερνιζόμενος την άποψη ότι το ατομικό συμφέρον προάγει ασυναίσθητα το συμφέρον της κοινωνίας συνολικά, πίστευε ότι αυτό συντελείται ως αποτέλεσμα της παρέμβασης της Θείας πρόνοιας. Το θεϊκό αόρατο χέρι παρεμβαίνει στον καταμερισμό του πλούτου και στον εναρμονισμό της κοινωνίας».
Ο Μιχάλης Μερακλής παρουσιάζει το βιβλίο του Χαράλαμπου Μηνάογλου, ο Αν. Μιχαήλ και ο Λόγος περί Ελληνισμού, ο Σπύρος Κουτρούλης, το εκτενές δοκίμιο του Σωτήρη Γουνελά, Πρόταση λόγου και πολιτισμού, ο Χρίστος Δάλκος, το συλλογικό έργο Διετείς διακοπαί: Ένα Χρονικό και ο Δημήτρης Μπαλτάς, τα έργα του Ernest Cassirer, Η φιλοσοφία του Διαφωτισμού και του Jürgen Moltmann, Ο ερχόμενος Θεός. Χριστιανική εσχατολογία.
Περιεχόμενα τεύχους 10
Eισαγωγικό Σημείωμα ……………………………………………. 4
Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Κατά κρημνών: Γυναίκες των Ταόχων και γυναίκες
του Κορδελιού (Μικρὴ συμβολὴ στὴν ἀπομύθευση τῆς νέας μυθολογίας) ……………….. 7
Μιχάλης Πάτσης, Το φιλολογικό – εκδοτικό έργο των πολιτικών προσφύγων στα ρωσικά (Ανταίος, Στάθης, Μότσιος) …………. 10
Γιώργος Καραμπελιάς, Φύση και Ιστορία ………………………… 21
Edgar Morin, O χερσονήσιος άνθρωπος ………………… 36
Σωτήρης Δημόπουλος, Προσεγγίσεις και ερμηνείες
του «εθνικού ζητήματος» στο έργο των Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς ……………… 53
* * *
Αφιέρωμα στον Παναγιώτη Κονδύλη – Μέρος Α΄
Εισαγωγικό σημείωμα ……………………………………….. 65
Μελέτης Μελετόπουλος, Στοιχεία για τον βίο του Παναγιώτη Κονδύλη ………………. 69
Η τελευταία συνέντευξη του Παναγιώτη Κονδύλη ……………………………………………….. 82
Σπύρος Κουτρούλης, Ο Π. Κονδύλης, ο νέος ελληνισμός και το εθνικό ζήτημα ……… 97
Ρεϋμόνδος Πετρίδης, «Ισχύς» και «Εξουσία» στο όψιμο έργο του Π. Κονδύλη …….. 118
Γιάννης Ταχόπουλος, Π. Κονδύλης-Κ.Καστοριάδης: μια σύγκριση ……………………… 163
* * *
Χρήστος Κορκόβελος, Το ιστορικό υπόβαθρο της 25ης Μαρτίου ………………………… 186
Μανόλης Βαρβούνης, Η συμβολή του Μακεδονικού Κομιτάτου
στη λύση του Σαμιακού Ζητήματος (1908-1912) ……………………. 199
Χάράλαμπος Αλεξάνδρου, Το αόρατο χέρι του Άνταμ Σμιθ ……………………….. 208
* * *
βιβλιοκριτικές-βιβλιοπαρουσιάσεις
Μιχάλης Μερακλής, Χ. Μηνάογλου, ο Αν. Μιχαήλ και ο Λόγος περί Ελληνισμού … 223
Σπύρος Κουτρούλης, Σ. Γουνελά, Πρόταση λόγου και πολιτισμού ………………………. 228
Χρίστος Δάλκος, Διετείς διακοπαί: Ένα Χρονικό ………………………………………………….. 232
Δημήτρης Μπαλτάς, Ernest Cassirer, Η φιλοσοφία του Διαφωτισμού …………………… 235
Δημήτρης Μπαλτάς, Jürgen Moltmann, Ο ερχόμενος Θεός. Χριστιανική εσχατολογία 237
Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Κατά κρημνών: Γυναίκες των Ταόχων και γυναίκες
του Κορδελιού (Μικρὴ συμβολὴ στὴν ἀπομύθευση τῆς νέας μυθολογίας) ……………….. 7
Μιχάλης Πάτσης, Το φιλολογικό – εκδοτικό έργο των πολιτικών προσφύγων στα ρωσικά (Ανταίος, Στάθης, Μότσιος) …………. 10
Γιώργος Καραμπελιάς, Φύση και Ιστορία ………………………… 21
Edgar Morin, O χερσονήσιος άνθρωπος ………………… 36
Σωτήρης Δημόπουλος, Προσεγγίσεις και ερμηνείες
του «εθνικού ζητήματος» στο έργο των Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς ……………… 53
* * *
Αφιέρωμα στον Παναγιώτη Κονδύλη – Μέρος Α΄
Εισαγωγικό σημείωμα ……………………………………….. 65
Μελέτης Μελετόπουλος, Στοιχεία για τον βίο του Παναγιώτη Κονδύλη ………………. 69
Η τελευταία συνέντευξη του Παναγιώτη Κονδύλη ……………………………………………….. 82
Σπύρος Κουτρούλης, Ο Π. Κονδύλης, ο νέος ελληνισμός και το εθνικό ζήτημα ……… 97
Ρεϋμόνδος Πετρίδης, «Ισχύς» και «Εξουσία» στο όψιμο έργο του Π. Κονδύλη …….. 118
Γιάννης Ταχόπουλος, Π. Κονδύλης-Κ.Καστοριάδης: μια σύγκριση ……………………… 163
* * *
Χρήστος Κορκόβελος, Το ιστορικό υπόβαθρο της 25ης Μαρτίου ………………………… 186
Μανόλης Βαρβούνης, Η συμβολή του Μακεδονικού Κομιτάτου
στη λύση του Σαμιακού Ζητήματος (1908-1912) ……………………. 199
Χάράλαμπος Αλεξάνδρου, Το αόρατο χέρι του Άνταμ Σμιθ ……………………….. 208
* * *
βιβλιοκριτικές-βιβλιοπαρουσιάσεις
Μιχάλης Μερακλής, Χ. Μηνάογλου, ο Αν. Μιχαήλ και ο Λόγος περί Ελληνισμού … 223
Σπύρος Κουτρούλης, Σ. Γουνελά, Πρόταση λόγου και πολιτισμού ………………………. 228
Χρίστος Δάλκος, Διετείς διακοπαί: Ένα Χρονικό ………………………………………………….. 232
Δημήτρης Μπαλτάς, Ernest Cassirer, Η φιλοσοφία του Διαφωτισμού …………………… 235
Δημήτρης Μπαλτάς, Jürgen Moltmann, Ο ερχόμενος Θεός. Χριστιανική εσχατολογία 237
Το νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 10 μπορέιτε να τον βρείτε στα εξής βιβλιοπωλεία:
Αθήνα: Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο, Θεμιστοκλέους 37, Αθήνα, τηλ.: 210 38.02.644
Αθ. Χριστάκης, Ιπποκράτους 10, τηλ.: 210 36.07.876
Βιβλιοπωλείο Πολιτεία, Ασκληπιού 1, 210-3600235
Αχ. Σίμος, Μαυροκορδάτου 9, 2103830491
Ελ. Τζανακάκης, Χαρ. Τρικούπη 11Α, 2103811201
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Ζαλόγγου 9, 2103800520
Ελένη Τζεβελέκου, Ζαλόγγου 6, 10678, τηλ.: 210 3844588
Βιβλιοπωλείο Ναυτίλος, Χαρ. Τρικούπη 28
Βιβλιοπωλείο Ιανός, Σταδίου 24
Βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία, Γραβιάς 3-5
Βιβλιοπωλείο «Χωρίς Όνομα», Φανερωμένης 8, Χολαργός
Βιβλιοπωλείο Ευριπίδης, Αν. Παπανδρέου 11, Χαλάνδρι
Θεσσαλονίκη:
Πολυχώρος Άρδην Θεσ/κης, Βαλαωρίτου 1 & Δωδεκανήσου, τηλ.: 2310 543751
Κέντρο Βιβλίου, Λασσάνη 3, τηλ.: 2310 237463
Βιβλιοπωλείο Ιανός, Αριστοτέλους 7
Πάτρα:
Στέκι Κοινοτικόν, Ηφαίστου 50
Βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία, Γεροκωστοπούλου 31
Βόλος:
Βιβλιοπωλείο «Χάρτα», Σκενδεράνη 16Β
Το περιοδικό αποστέλλεται και με αντικαταβολή, για συνδρομές επικοινωνήστε στο 210 3826319 (Ν. Δημητριάδης)
Σκέψεις με τον Κονδύλη: Η Ελλάδα έθνος που φθίνει ή δυσαρμονική κοινωνία με αποτυχημένο πολιτικό σύστημα;
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://aftercrisisblog.blogspot.gr/2014/10/blog-post.html