Μελέτη Μελετόπουλου:Η δικτατορία των συνταγματαρχών

Μέρα που είναι σήμερα θα σας πρότεινα να διαβάσετε το βιβλίο του Μ.Μελετόπουλου: Η δικτατορία των συνταγματαρχών, που είναι διδακτορικό του συγγραφέα στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Το προλογίζει ο Βίκτωρας Παπαζήσης, εκδότης που πέρασε κάποια χρόνια της ζωής του στις φυλακές της δικτατορίας.
Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά. Να θυμίσουμε ότι το πραξικόπημε ανέτρεψε έναν κεντροδεξιό πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ίσως τον πιο μορφωμένο πολιτικό, του χώρου αυτού τουλάχιστον, υποτίθεται για να αποτρέψει την επικράτηση της κεντροαριστεράς. Το ίδιο διάστημα υπήρχε σχέδιο δικτατορίας από τους στρατηγούς το οποίο δεν πρόλαβαν να υλοποιήσουν. Όσο και αν σήμερα η δικτατορία δεν μπορεί να χωρέσει στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα τότε υπήρχαν δύο δικτατορίες , η δικτατορία του Φράνκο στην Ισπανία και του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία. Ως επιβεβαίωση της ετερογονίας των σκοπών στην ιστορία, η πολιτική της δικτατορίας είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή της μοναρχίας (που επισφραγίστηκε με το δημοψήφισμα του 74) και την απώλεια του 40% της Κύπρου. Η δικτατορία είχε πολλά στοιχεία συνέχειας με το προηγούμενο καθεστώς. Ο Γ.Παπαδόπουλος επί χρόνια στέλεχος της ΚΥΠ αφενός συνωμοτούσε με κατώτερους υπαλλήλους της CIA(όπως ο Φατσέας) αφετέρου συμμετείχε στην επιτροπή σοφών που είχε φτιάξει ο Κ.Καραμανλής το 58 για να αντιμετωπιστεί η αναπάντεχη άνοδος της ΕΔΑ. Χρησιμοποίησε κάποια στελέχη της νεολαίας της ΕΡΕ όπως τον Παύλο Μανωλόπουλο και τον Ν.Φαρμάκη. Πολλοί υπουργοί της είχαν προέλθει από την δεξαμενή σκέψης του ΣΕΒ Εταιρεία Ελληνικών Σπουδών. Ο λαϊκίστικός συχνά λόγος του δικτάτορα δεν τον εμπόδισε να διαμένει δωρεάν στην βίλα του Ωνάση στο Λαγονήσι. Όμως προσπάθησε να εξασφαλίσει την ανοχή τουλάχιστον όλων των τάσεων. Για ένα διάστημα υπήρξε υπουργός της ο Βύρων Σταματελόπουλος σοσιαλδημοκρατικών τάσεων. Επίσης υπουργός των δικτατορικών κυβερνήσεων διατέλεσε ο Η.Δημητράς (πατέρας του Π.Δημητρά) ο οποίος ήταν συνεργάτης του Γ.Μαύρου. Υπουργός Εργασίας για ένα διάστημα και πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής υπήρξε ο Απόστολος Βογιατζής που ως εκπρόσωπος του Αγροτικού Κόμματος είχε υπογράψει την ίδρυση του ΕΑΜ. Στέλεχος της επίσης υπήρξε ο Άγγελος Τσουκαλάς (πατέρας του Κ.Τσουκαλά), κεντρώος, δικηγόρος του Ν.Μπελογιάννη στην δίκη του, που είχε εκλεγεί προδικτατορικά δήμαρχος της Αθήνας με την ΕΔΑ. Ο καθηγητής Δ.Τσάκωνας χριστιανοσοσιαλιστής συμμεριζόταν τις απόψεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου για ελληνοτουρκική δυαδική αυτοκρατορία. Ο καθηγητής του Αριστοτελείου Π.Χρήστου σημαντικός θεολόγος είχε πρωτοστατήσει κατά των οργανώσεων "Σωτήρ" και "Ζωή" υπήρξε και αυτός στέλεχος των δικτατορικών κυβερνήσεων. Βεβαίως τρία ακόμη στελέχη της με πρωταρχικό ρόλο στην ιδεολογία της ήταν ο Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου,ο Σάββας Κωνσταντόπουλος και ο Γιώργος Γεωργαλάς. Ο πρώτος υπήρξε προπολεμικά στέλεχος των αρχειομαρξιστών, μετάφρασε έργα του Μάρξ όπως το "Εβραϊκό ζήτημα". Στο "Αρχείο Θεωρίας" του Κανελλόπουλου, Τσάτσου, Θεοδωρακόπουλου ήταν ένας από αυτούς που διατύπωναν την μαρξιστική απάντηση τεκμηριωμένα,πειστικά και μαχητικά. Στην δικτατορία Μεταξά φυλακίσθηκε και βασανίστηκε. Από την κατοχή αλλάζει μεριά και δημοσιογραφεί σε εφημερίδες όπως η "Ελευθερία" και η "Μεσημβρινή", ενώ μεταπολεμικά για ένα διάστημα είχε δίπλα του τον ηγέτη των αρχειομαρξιστών, Δ.Γιωτόπουλο. Ο Σάββας Κωνσταντόπουλος , αρχειομαρξιστής και αυτός προπολεμικά, δημοσιογραφικό στέλεχος μεταπολεμικά, εκδότης του "Ελεύθερου Κόσμου" ήδη πριν το '67 μιλούσε για στρατιωτική εκτροπή. Τέλος ο Γ.Γεωργαλάς υπήρξε στέλεχος του εξόριστου κομμουνιστικού κόμματος, που το εγκατέλειψε το 56 μετά την εξέγερση της Ουγγαρίας, για να γίνει ακριβοπληρωμένο στέλεχος του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και εκδότης της 'Σοβιετολογίας".Το "αστείο" ήταν όλοι αυτοί πρωτοστάτησαν στην δίωξη των πολιτικών τους αντιπάλων. Στις φυλακές της δικτατορίας και στους τόπους εξορίας δεν βρέθηκαν μόνο αριστεροί και κεντρώοι αλλά και στρατιωτικοί όπως ο Γ.Καρούσος και ο Σ.Μουστακλής, συνεργάτες του Γ.Γρίβα. Απέναντι στην δικτατορία βρέθηκαν στοχαστές όπως Γ.Σεφέρης, ο Ρόδης Ρούφος, οι σοσιαλδημοκράτες της "Δημοκρατικής Άμυνας" και πολλοί άλλοι. Η απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο , το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και η απώλεια του 40% της Κύπρου είναι πράξεις για τις οποίες δεν καταδικάστηκαν στις δίκες που ακολούθησαν την πτώση της δικτατορίας αλλά όμως έχουν την καταδίκη της ηθικής μας συνείδησης και την διαρκή καταδίκη της ιστορίας.