Η επανέκδοση της συλλογής δοκιμίων του Ρόδη Ρούφου, που κυκλοφόρησαν πρώτη φορά από τον "Ίκαρο" το 1971, ήταν μια ευκαιρία για να τον ξαναθυμηθούμε. Πρόκειται για έναν φωτισμένο αστό συγγραφέα που αν δεν είχε αποδημήσει τόσο πρόωρα σε ηλικία 48 ετών θα είχε λάβει μια σημαντική θέση ανάμεσα σε στοχαστές με παρόμοια κατεύθυνση όπως ο Γ.Θεοτοκάς. Σπούδασε νομικά και κατά την διάρκεια της κατοχής συμμετείχε στις κεντρώες αντιστασιακές φοιτητικές οργανώσεις που εμπνέονταν από το έργο του Ε.Βενιζέλου ή και τον Π.Κανελλόπουλο μαζί με τον Σάκη Πεπονή και άλλους που διακρίθηκαν στον μεταπολεμικό δημόσιο βίο. Βεβαίως ο πιο χαρισματικός και πιο αγαπητός σε όλους υπήρξε αγαπημένος φίλος του, ο Κίτσος Μαλτέζος Μακρυγιάννης ο οποίος δολοφονήθηκε από μέλη του ΕΛΑΣ ο οποίος δεν του συγχώρησε ότι υπήρξε επιφανές μέλος του και το εγκατέλειψε για να προσχωρήσει στις μη αριστερές οργανώσεις. Καρπός αυτών των εμπειριών του υπήρξε το ογκώδες μυθιστόρημα "Το χρονικό μιας σταυροφορίας", το οποίο θα αντιμετωπιστεί θετικά και αρνητικά από την κριτική. Ο Ρ.Ρούφος ακολούθησε καριέρα διπλωμάτη, θα συμπαρασταθεί στον αγώνα της ΕΟΚΑ (υπάρχει μάλιστα φωτογραφία του με τον Γρίβα κάπου στην Κύπρο). Το διάστημα αυτό θα γράψει το μυθιστόρημα "Χάλκινη εποχή" που αποτελεί απάντηση στα "Πικραλέμονα" του Λ.Ντάρελ. Ο τελευταίος ο οποίος είχε ζήσει στην Ελλάδα και είχε αναπτύξει φιλικές σχέσεις με πολλούς Έλληνες στοχαστές κατά την διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου στρατεύθηκε με ιδιαίτερη θέρμη στην αγγλική προπαγάνδα. Θετικά αντιμετωπίστηκε η "Χάλκινη Εποχή" από πολλούς κριτικούς ενώ για παράδειγμα ο Ρένος Αποστολίδης άσκησε ιδιαίτερη σκληρή κριτική (πολλά σχετικά κείμενα υπάρχουν στο αφιέρωμα της "Νέας Εστίας" στον Ρόδη Ρούφο τ.1856/Νοέμβριος 2012). Κατά την διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας θα απολυθεί ως αντιφρονών και θα ενεργοποιηθεί στις συλλογικές αντιδικτατορικές δημοσιεύσεις Δεκαοχτώ κείμενα, Νέα Κείμενα, Κείμενα 2). Μαζί με τον Γ.Σεφέρη ενσάρκωσαν τη ηθική συνείδηση της αντίστασης κατά της δικτατορίας. Τα δοκίμια του Ρ.Ρούφου είναι ευφυή, μαρτυρούν μια βαθιά και γόνιμη της εξέλιξης του ελληνικού στοχασμού όσο και της κοινωνικής θεωρίας. Το δοκίμιο για την νεοελληνική συντηρητική ιδεολογία είναι ένα από τα πιο σημαντικά και πιο ενδιαφέροντα που έχουν γραφεί για το θέμα αυτό. Περιγράφει τα λογικά προβλήματα που υπάρχουν σε αυτή την ιδεολογία και πως αυτά αντιμετωπίζονται (αν αντιμετωπίζονται). Καταλήγει δε "από τη Δύση ένα προμηθεϊκό αρχέτυπο, απ' την Ανατολή ένα μεσσιανικό παλεύουν για την ψυχή της ανθρωπότητας. Στη μέση μερικοί Ευρωπαίοι διανοούμενοι προσπαθούν εναγώνια να βρούν τη μέση, συνθετική γραμμή"(σελ.70). Βεβαίως το πιο σημαντικό δοκίμιο είναι οι "Μεταμορφώσεις του Αλάριχου" δηλαδή η αναγέννηση του βαρβαρικού στοιχείου μέσα στον σύγχρονο κόσμο. Η κυριαρχία της τεχνικής είναι από τις όψεις της βαρβαρότητας: " σ' έναν τέτοιο κόσμο ηγεμόνες θα ήταν μια στρατιά τεχνικών με ηλεκτρονικούς εγκεφάλους, κι αυτοί θα οργάνωναν τη ζωή των ανθρώπων σα να' ταν μελισσες. Κι η φυσιογνωμία του τεχνικού, για τον οποίο όλα εκφράζονται και λύνονται,' εξισώσεις, μας είναι γνωστή - κάτι θυμίζει : μα βέβαια, είναι ξανά ο Αλάριχος"(σελ.105).Στο ίδιο δοκίμιο θα καταδικάσει το εμφυλιοπολεμικό κλίμα: "στα κατοχικά κι αμέσως μετακατοχικά χρόνια οι συμφοιτητές μου κι εγώ βριζόμασταν "Βούλγαροι!" ή 'Φασίστες" και τα δύο εξ ίσου ανακριβείς ονομασίες για τους αντιπάλους, φορτωμένες φονικό πάθος (γιατί αν το πάθος ευνοεί την εννοιολογική σύγχυση, αυτή με τη σειρά της τρέφει το πάθος)."(σελ.109,110). Προσπαθώντας να εντοπίσει την εικόνα του Αλάριχου, πιάνει την ευκαιρία για να καταδικάσει την ελληνική κακοδαιμονία:" Ζώντας με το ένα πόδι στην ελληνική διοίκηση και το άλλο στα ελληνικά γράμματα έχω παλιά γνωριμία μαζί του, τον συναντάω διαρκώς μπροστά μου. Τον θυμάμαι να τορπιλίζει κάθε ανορθωτική προσπάθεια, να χτυπάει με λύσσα το δημοτικισμό, το Βενιζέλο, το Συκουτρή. Τον έχω βρει πολιτικό, δημοσιογράφο, κομμουνιστή, χωροφύλακα, υπαρξιστή, ποδοσφαιριστή, καθηγητή πανεπιστημίου, πρωτοποριακό καλλιτέχνη και στέλεχος θρησκευτικών οργανώσεων. Ανήκει σ' όλα τα κόμματα, τα επαγγέλματα, τις ιδεολογίες. Μεταμφιέζεται ακόμα και σε φανατικό ηγέτη των αντιπάλων του, γράφει άρθρα κατά των βαρβάρων, υμνεί τον "ελληνοχριστιανικό" (ή το "λαϊκοδημοκρατικό") πολιτισμό κι είν' έτοιμος να πετσοκόψει όσους διαφωνούν μαζί του, να κάψει τα βιβλία τους. Καμιά φορά πιστεύω, μ' απελπισία, πως έχει την Ελλάδα γι' αγαπημένο τόπο κατοικίας. Έπειτα όμως βλέπω δηλώσεις ενός Αμερικανού γερουσιαστή ή ενός Σοβιετικού ακαδημαϊκού, ένα καινούργιο γαλλικό θεατρικό έργο ή μερικές επιστολές αναγνωστών αγγλικών εφημερίδων, κι ανακουφίζομαι: όχι , ο Αλάριχος δε ζει μονάχα στην Ελλάδα"(σελ.107,108).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου