Youtube

Youtube
Βρείτε το κανάλι μας στην ψηφιακή πλατφόρμα youtube.

Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2022

Ι.Δραγούμης: Μαζί με την Αντάντ στην Καλλίπολη και στην Μικρά Ασία, μια βενιζελική πολιτική

 



Σε επιστολή του, ο Ι.Δραγούμης, προς τον Δόσιο, στις 19 Ιανουαρίου 1916 επιβεβαιώνει ότι το 1915 από την Πετρούπολη τηλεγραφούσε προς την ελληνική κυβέρνηση ότι θα έπρεπε να βαδίσουμε προς την Καλλίπολη μαζί με τους Αγγλογάλλους, σε αντίθεση με τις αποφάσεις του μονάρχη και του Ι.Μεταξά:

«…Είχα μάθει μάλιστα από θετικώτατη αγγλική πηγή πως ήταν έτοιμοι οι Άγγλοι και δέκα πολεμικά να θυσιάσουν για να μπουν στον Ελλήσποντο. Μ’ αυτές τις πληροφορίες, τις κατ’ ανάγκη μονομερείς, (δεν μπορούσα να έχω και άλλες, ούτε μου ανακοίνωσε η Κυβέρνηση τις γνώμες του επιτελείου και των άλλων πρεσβειών μας, προπάντων της Πόλης, της Σόφιας και του Βερολίνου) σκέφθηκα πως, αφού θα έμπαιναν τόσο σύντομα οι σύμμαχοι και αφού οι Άγγλοι μας καλούσαν, για την Πόλη θα έπρεπε για πολλούς λόγους να μη λείψουμε και μεις από κεί. Και το ετηλεγράφησα στην Κυβέρνηση και στο Βασιλέα»(Ι.Δραγούμης, Άπαντα, γ’ τόμος, εκδόσεις Έκτωρ, σελ.202).

Ο Ι.Δραγούμης σε συνέντευξη στην «Καθημερινή» της 28.2.1920 αφενός ομολογεί ότι «προκαταβολικώς δηλώνω ότι, και μόνον εν μέρει αν ικανοποιηθούν αι βενιζελικαί διεκδικήσεις θα χαρώ όπως κάθε Έλλην, τας θεωρώ ως κέρδος δια το Έθνος» αφετέρου υπερακοντίζει τον Βενιζέλο και ζητά τον Πόντο, τμήματα της Μικράς Ασίας, την Κύπρο, τις περιφέρειες Μοναστηρίου,Γευγελής-Δοϊράνης-Στρωμνίτσης και Μελένικου. Όχι μόνο δεν αποβλέπει στον ελληνοτουρκισμό αλλά επαναλαμβάνει ότι θα πρέπει να διεκδικήσουμε ολόκληρους τους νομούς του Αϊδινίου και της Προύσας, την Βόρειο Ήπειρο ολόκληρον, την Ανατολική και Δυτική Θράκη και τα Δωδεκάνησα. Από την Τουρκία αποσπώνται η Αρμενία, η Αραβία, η Μεσοποταμία, η Συρία, η Παλαιστίνη «περιοριζόμενη πλέον εις μόνην την κυρίως Μικρασίαν, την γεωγραφικώς ομοιογενή, δεν θα περιέχη του λοιπού άλλους πληθυσμούς αντιμέτωπους ειμή τουρκικούς και ελληνικούς. Η Ανατολή απομένει πλέον τουρκοελληνική χώρα δίδουσα αυτομάτως εις το Ελληνικός έθνος το δικαίωμα να διεκδικήση συνδιοίκησιν»(ό.π. σελ.283).

Στο άρθρο του «Νέοι Αγώνες» (17.5.1920) αναφέρεται πάλι στο ζήτημα του Πόντου  και στο αίτημα «της παλιννοστήσεως των προ του Αυγούστου 1914 εκδιωχθέντων κατοίκων της Μικράς Ασίας»(σελ.313). Αναλυτικότερα αναφέρεται στο άρθρο του «Το ζήτημα του Πόντου»(Πολιτική Επιθεώρησις,4.7.1920) όπου σημειώνει «την ποντο-αρμενικήν ομοσπονδίαν πάντοτε εδέχθησαν οι Πόντιοι και ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος και ενήργησαν προς τούτο εκθύμως επιδιώκοντες την ελληνο-αρμενικήν σύμπραξιν, ο δε Μητροπολίτης ό,τι έπραξε, το έπραξεν εν στενή συνεργασία με την Ελληνικήν Κυβέρνησιν και ιδιαιτέρως με τον κ.Βενιζέλον»(ό.π. σελ.324). Η Π.Δέλτα αναφέρει ότι είχε δει σε αρκετές περιπτώσεις μαζί τον Ι.Δραγούμη με τον Μητροπολίτη Τραπεζούντος.

Στο άρθρο του «Η κρίσιμος ώρα» (Πολιτεία 12.7.1920)  επιχειρηματολογεί υπέρ της Αντάντ: «Πάντοτε επίστευα και διεκήρυττα ότι έπρεπε η Ελλάς, εις μιαν στάσιν του μεγάλου πολέμου, πάντως περί το τέλος του, ιδίως δε μετά την πτώσιν της Ρωσίας και την συμμετοχήν της Αμερικής εις τον Συμμαχικόν αγώνα, να λάβη μέρος εις αυτόν, διότι θα εκρίνετο η τύχη της καθ’ ημάς Ανατολής και δεν επετρέπετο εις το έθνος μας να μείνη απομονωμένον από τους συντελεστάς του μεγάλου δράματος»(ό.π. σελ.329). Συμπεραίνει: «Ως έθνος και οι Τούρκοι έχουν δικαίωμα να ζήσουν ωργανωμένοι εις Κράτος, εις το εσωτερικόν υψίπεδον της Μικρασίας όπου υπάρχουν τέσσαρα ή πέντε εκατομμύρια εξ αυτών εις συμπαγείς μάζας, μολονότι και εκεί ευρίσκονται εγκατεσπαρμέναι ελληνικαί κοινότητες. Αλλ’ υποστηρίζω ότι, όπου εις την Μικράν Ασίαν οι Έλληνες υπερτερούν, πρέπει να αυτοδιοικούνται, και όπου μειοψηφούν να συνδιοικούν με τους Τούρκους εν ισοπολιτεία, και άνευ αναμίξεως ξένων  στοιχείων εις την κυβέρνησιν της χώρας. Μετά την απόσπασιν των αραβικών και αρμενικών χωρών απομένει από την Ασιατικήν Τουρκίαν υπό οθωμανικήν κυριαρχίαν μόνη η Μικρασία, χώρα ελληνοτουρκική, όπου κατ’ ανάγκην θα συνυπάρχουν οι Έλληνες με τους Τούρκους και όπου πρέπει να ευρεθή τρόπος να ζουν ειρηνικώς οι δύο πληθυσμοί, συνδιοικούντες τον τόπον ή αυτοδιοικούμενος»(ό.π. σελ. 330). Το «εσωτερικόν υψίπεδον της Μικρασίας» στο οποίο αναφέρεται ο Ι.Δ. είναι σαφώς πιο περιορισμένο από αυτό που απέδιδε  στην Τουρκία η Συνθήκη των Σεβρών.

Στους «Προγραμματικούς Πολιτικούς Στοχασμούς» εισηγείται μια πολιτική αντίστοιχη με του Ε.Βενιζέλου: «…τουναντίον έχοντες σχέσεις αγαθάς με όλας, συμφέρει να ευρισκώμεθα εγγύτερον προς την ομάδα των Δυνάμεων εις ην ανήκουν η Αγγλία και η Γαλλία, ότι εν τούτοις δεν πρέπει να επιδιώξωμεν μετ’ αυτών την καταστροφήν της Τουρκίας, εκτός εάν την βλέπωμεν συντελούμενην και άνευ ημών, ότι, συντρεχουσών και των καταλλήλων στρατιωτικών και πολιτικών συνθηκών, δεν αποκλείεται εις τινα στάσιν του ευρωπαϊκού αγώνος να μετάσχωμεν αυτού ίνα κτυπηθή η Βουλγαρία και λάβωμεν μέρος εις το συνέδριον της ειρήνης»(ό. π. 349).

Στο Α’ Υπόμνημα «Προς εν το εν Παρισίοις συνέδριον της ειρήνης»(1919) θεωρεί ως αυτονόητο να ενωθούν με το ελληνικό κράτος οι περιφέρειες της Βόρειας Ηπείρου, της Θράκης, των Δωδεκανήσων, του Ευξείνου Πόντου, της παραθαλάσσιας Μικράς Ασίας, της Κύπρου, αλλά και οι μακεδονικές περιφέρειες του Μοναστηρίου και της Γευγελής (ό.π. σελ.368). Στο Β’ Υπόμνημα «Προς εν το εν Παρισίοις συνέδριον της ειρήνης»(1919) αναφέρει και πάλι την Ιωνία, τον Πόντο, την Καππαδοκία μαζί με την Θράκη, την Μακεδονία, τα νησιά, την κυρίως Ελλάδα ως συστατικά στοιχεία του ελληνισμού. Τονίζει μάλιστα ότι «ο ελληνικός λαός ουδέποτε απώλεσε τον εθνισμόν του ουδέ την πίστιν εις το μέλλον»(ό.π. σελ. 388), ενώ «θα πρέπη ν’ αναγνωρισθή το δικαίωμα εις την Ελλάδα να επικαλείται την επέμβασιν της Κοινωνίας προς διαφύλαξιν των συμφερόντων των ομογενών της εν Μικρασία»(ό.π. σελ. 393). Ότι δηλαδή έπραξε ο ελληνισμός χάρις την Συνθήκη των Σεβρών.  Προνοεί δε: «η συγκρότησις της Κωνσταντινουπόλεως μετά των Στενών εις κράτος ελεύθερον και ανεξάρτητον, δημοκρατικού πολιτεύματος και απολαύον διαρκούς και απολύτου ουδετερότητος» (ό.π. σελ.394,395). Σε αυτό το σημείο είναι εντυπωσιακή η εμμονή του Ι.Δραγούμη με το δημοκρατικό πολίτευμα όσο και η ρεαλιστική του ανάλυση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου