Στο βιβλίο του "Ασυμβίβαστος" και σε διάφορες συνεντεύξεις που έδωσε ο καθηγητής Ι.Μάζης προσπαθεί να τεκμηριώσει τον χαρακτηρισμό του πρωτοφασίστα και για αυτό ατεκμηρίωτα τον χαρακτηρίζει αντικομμουνιστή. Η τελευταία έννοια δεν παραπέμπει στην διαφοροποίηση με την θεωρία και την πρακτική όσων επικαλέστηκαν τον Μάρξ και τον Ένγκελς αλλά για μια ιδεολογία που θεωρεί ότι το κράτος πρέπει να έχει ιδεολογία και πρακτική κατά όσων συμμερίζονται τέτοιες απόψεις.
Όμως ο Δραγούμης και στην πρώτη περίοδο του στοχασμού του στον διάλογο με τον Γ.Σκληρό καταλήγει ότι αφού ο ελληνισμός ενώσει τα εδάφη όπου κατοικούν ελληνικοί πληθυσμοί, όπως έκαναν οι Ιταλοί δεν θα είχε αντίρρηση ούτε για τον κοσμοπολιτισμό ούτε για τον ανθρωπισμό. Παραμένει φίλος με τον σοσιαλιστή Ν.Γιαννιό ο οποιος υπήρξε από τους πρωτεργάτες του ΣΕΚΕ και χρηματοδοτούσε την σοσιαλιστική-δημοτικιστική εφημερίδα "Λαός" που έβγαζε ο τελευταίος στην Κωνσταντινούπολη. Στο έντυπο του "Πολιτική Επιθεώρηση" έγραφαν φίλοι του σοσιαλδημοκράτη Α.Παπαναστασίου όπως ο Α.Σβώλος. Βέβαια ήταν καλός φίλος του Γ.Κορδάτου στον οποίο έδινε άρθρα του να δημοσιευτούν στον "Ριζοσπάστη". Έχουμε τρία γνωστά άρθρα του Ι.Δραγούμε με σοσιαλιστικό προσανατολισμό : "Τι είναι σοσιαλισμός" και "Σοσιαλιστική Πρωτομαγιά Α'" και "Σοσιαλιστική Πρωτομαγιά Β'"
Στο Ημερολόγιο του στις 13 Φεβρουαρίου 1919 ερμηνεύει την σοβιετική επανάσταση. Δεν την θεωρεί αποκλειστικά ρώσικο φαινόμενο, αλλά ισχυρίζεται ότι αν δεν βελτιωθεί η θέση των εργαζόμενων θα επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη: « μήπως αν οι αισχροκερδείς εμπορευόμενοι και κεφαλαιοκράτες εξακολουθούν να λυμαίνονται τα κράτη αυτά και κάνοντας τους λαούς να πεινούν και να κακοπερνούν, δε θα φυτρώσει μόνος του ο μπολσεβικισμός; Τι άλλο είναι ο μπολσεβικισμός, βρε αθεόφοβοι, παρά καθαρός και άκρατος σοσιαλισμός που κάνει κράτος δημοκρατικοσοσιαλιστικό; Αν θέλετε να γλυτώσετε από το μπολσεβικισμό, τι υποστηρίζεται τους αισχροκερδείς; Τι αφήνετε τους λαούς σας να ψοφούν από την πείνα; Τι τους επιβάλλεται βάρη οικονομικά αβάσταχτα, ασήκωτα; Τι κάνετε χρέη δυσθεώρητα; Τι εξακολουθείτε να εφαρμόζεται τα ιμπεριαλιστικά δαπανηρά σας σχέδια; Τι πηγαίνετε με στρατούς και στόλους στη Ρωσία για να πολεμήσετε το μπολσεβικισμό που τον θέλουν οι Ρώσοι γιατί έτσι θέλουν;»
Στις 14 Μαρτίου 1919 εξηγεί πως μεταβαίνει από το Εγώ στο Εμείς: «Μα ο αρχικός εγωισμός μεταμορφώνεται με τον καιρό , και σ΄έναν πολιτισμένο άνθρωπο και σε μια πολιτεία έχει καταντήσει , αυτοθυσία και αυταπάρνηση και αγάπη , και ο πατριωτισμός , αλληλεγγύη (σολινταρισμός ) ο σοσιαλισμός , και αλληλοβοήθεια η ηθική. Καταντάς συ ο εγωιστής να θυσιάζεις και τη ζωή σου για την αγάπη σου, για μια ιδέα σου, για ένα αίσθημα σου, και ξεχνάς τον εαυτό σου, γίνεσαι άλλος άνθρωπος» .
Στην ίδια ημερομηνία σημειώνει ότι διαβάζει την «Humanite» «γιατί ξεσκεπάζει όλα τα ψέματα των ιμπεριαλιστών του καπιταλισμού (κεφαλαιοκρατίας), των επισήμων ανθρώπων, και βλέπω την «αλήθεια» δηλαδή τα ελατήρια αυτών όλων, όπως και των σοσιαλιστών που και αυτοί είναι εγωιστές σαν τους άλλους, μα θέλουν τη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας, μιας νέας τάξης πραγμάτων όπου περισσότεροι να βγαίνουν ωφελημένοι στη γενική κοινωνική οικονομία» .
Στις 17 Μαρτίου 1919 σημειώνει: «συμφωνεί η διάθεσή μου με τους μπολσεβίκους α) γιατί αποκρούουν την ξενική επέμβαση στον τόπο τους, β) γιατί πολεμούν τις ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις Γαλλίας και Αγγλίας, γ) γιατί προσπαθούν να καλητερέψουν τη θέση των Ρώσων γεωργών και των εργατών» .
Χαρακτηριστικά είναι και όσα σηµειώνει ο Κορδάτος, Γ. στο έργο του Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, τόµος13, εκδόσεις 20ος Αιώνας, σ. 541, µε αφορµή τη δολοφονία του ∆ραγούµη:
«Η πράξη αυτή είναι καθαρή δολοφονία. Ο ∆ραγούµης δεν είχε καµιά ανάµιξη στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου. Είµαι σε θέση να ξέρω ότι διαφωνούσε µε τους άλλους αντιβενιζελικούς πολιτικούς αρχηγούς. Ερχόταν ταχτικά στο “Ριζοσπάστη”και δυο τρεις φορές µου έδωσε ανυπόγραφα άρθρα µε απόχρωση σοσιαλιστική και τα δηµοσίευσα. Ο άλλοτευπερεθνικιστής ∆ραγούµης αυτόν τον καιρό συµπαθούσε το σοσιαλισµό και επειδή έκανε και πρεσβευτής στην Πετρούπολη και ήξερε τα αίσχη και τα τροµοκρατικά όργια του τσαρισµού, δικαιολογούσε τους Ρώσους µπολσεβίκους για τη δικτατορία τους».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου