Πρόκειται για μια ιστορική μελέτη που διαβάζεται απνευστί. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της είναι ότι στηρίζεται στην αξιοποίηση ενός μέρους του αρχείου της πρώην ΕΣΣΔ, όσο τουλάχιστον έχει αποχαρακτηριστεί και είναι προσβάσιμο στους ερευνητές(ίσως όμως δεν περιλαμβάνεται το πιο κρίσιμο).
Νομίζω ότι ο αναγνώστης θα καταλήξει σε ορισμένα κρίσιμα συμπεράσματα:
- η παρακολούθηση της "μεγάλης σοβιετικής πατρίδας" μετέβαλε το ΚΚΕ σε όργανο σε κάποιο βαθμό της εξωτερικής πολιτικής της ΕΣΣΔ.
- η απουσία εσωτερικής δημοκρατικής ζωής μετέτρεπε κάθε εσωτερική διαφωνία, ή την επανεκτίμηση προηγούμενων αποφάσεων σε αληθινή τραγωδία ώστε μια σειρά στελεχών του θα καταδικαστούν ως πράκτορες του εχθρού ή ως τυχοδιώκτες ή ως "σοσιαλδημοκράτες"(κατηγορία και αυτή) ή ως "τροτσκιστές"(θανάσιμο παράπτωμα την εποχή του σταλινισμού). Έτσι ο Σιάντος, ο Καραγιώργης, ο Ιωαννίδης, ο Πλουμπίδης, ο Βαβούδης, ο Λευτέρης Αποστόλου (αδερφός της Ηλέκτρας), ο Άρης, ο Ζαχαριάδης τελικά θα καταδικαστούν με παρόμοιες κατηγορίες.
- Ο ιδιόρρυθμος μεσοπολεμικός εργατισμός του ΚΚΕ οδήγησε στην ηγεσία του κουρείς, μπαλωματήδες κλπ που μπορεί να είχαν μια θρησκευτική αφοσίωση σε αυτό αλλά δεν μπορούσαν να σηκώσουν τα βάρη μιας ιδιαίτερα κρίσιμης εποχής, ούτε να λαμβάνουν τις κατάλληλες κάθε φορά αποφάσεις.
- Παρά το γεγονός ότι ο Ζαχαριάδης ακολουθούσε με ευλάβεια τις ιδεολογικές πρωτεραιότητες του σταλινισμού, παρέκλινε από αυτόν σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα, γεγονός που θα χρησιμοποιηθεί εναντίον του στις εσωκομματικές συγκρούσεις:την α' επιστολή που καλούσε τον λαό να πολεμήσει τον ιταλικό φασισμό υπό την ηγεσία του Μεταξά, την θεωρία των δύο πόλων που τοποθετούσε την Ελλάδα ανεξάρτητη μεταξύ Ανατολής και Δύσης καθώς και η έμμεση συμφωνία για ελληνικές διεκδικήσεις στην Βόρειο Ηπειρο και στα Δωδεκάννησα-Κύπρο.
- οι εθνικές διαφορές δεν διαγράφηκαν κάτω από σοσιαλιστικό μανδύα, αλλά συνεχίστηκαν με νέα μορφή. Έτσι στο βιβλίο διαπιστώνουμε όχι μόνο την σύγκρουση Τίτο Στάλιν αλλά και Εμβέρ Χότζα-ΚΚΕ(ο Χότζα έλεγε ότι οι Έλληνες δεν είναι αρκετά σκληραγωγημένοι μαρξιστές). Πιο εντυπωσιακό είναι ότι όλη η ηγεσία των Σλαυομακεδόνων χαρακτηρίστηκε από τον Ζαχαριάδη ως πράκτορες του Τίτο, ως "συμμορία" γεγονός που αποδεικνύει πόσο λανθασμένη ήταν η απόφαση της 5ης Ολομέλειας.
-Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των πρωτοκλασσάτων μπολσεβίκων που διώχθηκαν ή εκτελέστηκαν από τον σταλινισμό. Ο συγγραφέας αναφέρει πολλούς: όπως ο Τ.Κοστόφ, ο Μπέλα Κούν, ο Χόρβιτς Μαξιμίλιαν που είχε επιβάλλει τον Ζαχαριάδη στην ηγεσία του ΚΚΕ.
- Ο συγγραφέας συμπεραίνει ότι η ΕΣΣΔ χρησιμοποίησε τον Δεκέμβρη του 44 ως διαπραγματευτικό όπλο στην Αγγλία για να αποσπάσει την Πολωνία. ενώ γενικότερα στην Ευρώπη δεν ήταν η επανάσταση αλλά η χρησιμοποίηση των ΚΚ "για να επιτευχθεί τουλάχιστον στρατιωτικά, η εσωτερική ειρήνευση και η οικονομική ανοικοδόμηση της ΕΣΣΔ"(σελ.69).
-Τους ίδιους σκοπούς απόσπασης ανταλλαγμάτων από την Δύση αποσκοπούσε η βοηθεία που παρείχαν στο ΚΚΕ κατά τον εμφύλιο η ΕΣΣΔ και οι υπόλοιπες ανατολικές χώρες.
- Στο διάστημα του πολέμου έγινε προσέγγιση με την εκκλησία. Σε σημείωμα των σοβιετικών του 1946 σημειώνεται ότι ο Δ.Παρτσαλίδης ως εκπρόσωπος του ΕΑΜ ζήτησε να συναντηθεί με τον πατριάρχη Αλέξιο.
-εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιστολή του Μάρκου προς την ηγεσία του ΚΚ τηςΕΣΣΔ όπου τα πολιτικά επιχειρήματα αναμειγνύονται με τις προσωπικέ πικρίες. Έτσι κατηγορείται ο Ζαχαριάδης για σχέσεις με την πρώην σύζυγό του, την οποία κατηγορεί για πράκτορα του εχθρού(σελ.256) ενώ εμφατικά γράφει ότι "δεν μπορεί να βρίσκεται στη διοίκηση ομοφυλόφιλος ηγέτης"(σελ.268).
- ιδιαίτερα πρέπει να προσεχθούν οι απολογίες(ανακαταγραφές ονομάστηκαν) στελεχών όπως ο Ιωαννίδης σε κομματικές επιτροπές για όλη την κομματική τους διαδρομή (σελ. 486-512). Φοβισμένοι άνθρωποι είναι έτοιμοι να ταπεινωθούν στο όνομα της κομματικής πειθαρχίας μας, θυμίζουν σκηνές από την Ιερά Εξέταση και έργα του Ντοστογιέφσκι όσο και το "Κιβώτιο" του Άρη Αλεξάνδρου.
- Όπου καταργείται η εσωτερική δημοκρατική ζωή, όπου καταργείται η συνταγματική νομιμότητα , τότε ακολουθεί ο ολοκληρωτισμός και τότε τα άτομα όσο και οι συλλογικότητες δεν έχουν κανένα δικαίωμα απέναντι σε ένα ανελέητο κράτος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου