Youtube

Youtube
Βρείτε το κανάλι μας στην ψηφιακή πλατφόρμα youtube.

Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2014

Edmund Burke: Στοχασμοί για την Επανάσταση στη Γαλλία, μετάφραση-επιμέλεια-εισαγωγή : Χ. Γρηγορίου, εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα 2010, σελ. 341.



Πρόκειται για ένα κλασσικό κείμενο της πολιτικής θεωρίας, που η έκδοσή του στην γλώσσά μας αν και συνιστά ένα σημαντικό πνευματικό γεγονός, αντιμετωπίστηκε μάλλον, αδιάφορα .
Ο Edmund Burke θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως συντηρητικός, αλλά η σκέψη του αφορά οποιονδήποτε θα επιθυμούσε να προβληματιστεί σοβαρά πάνω στην πολιτική σκέψη και στην εξέλιξη των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
Όπως διαβάζουμε, στην ιδιαίτερα κατατοπιστική εισαγωγή του Χ.Γρηγορίου, γεννήθηκε στο Δουβλίνο το 1729 με βαθιές ιρλανδικές ρίζες. Η ζωή του χρωματίστηκε από αντιφάσεις, αφού αν και Ιρλανδός υπερασπίστηκε την Αγγλία ενώ αν και αστός τάχθηκε μαχητικά υπέρ της κοινωνικής ιεραρχίας και αριστοκρατίας.
Η κριτική που αναπτύσσει στην Γαλλική Επανάσταση είναι πιο μετριοπαθής από αυτή που ανέπτυξαν άλλοι αντιδραστικοί  συγγραφείς με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τον Ζ.ν.Μαίστρ. Νεότεροι στοχαστές σαν τον Λήο Στράους τον θεωρούν ως συνεχιστή της παράδοσης του φυσικού δικαίου που ξεκινά από τον Αριστοτέλη και τον Ακινάτη.
Στην εισαγωγή του Χ.Γρηγορίου διαβάζουμε ότι η παραδοασιοκρατική προσέγγιση του Μπέρκ  θεωρεί ότι οι θεσμοί που αντέχουν στην δοκιμασία του χρόνου σημαίνει ότι μπορεί και δίδουν τις κατάλληλες απαντήσεις στα προβλήματα που προκύπτουν, ενώ ο «αντιορθολογικός χαρακτήρας της θεώρησης αυτής καθίσταται προφανής»(σελ.24), αφού τα μεμονωμένα άτομα δεν μπορούν να αφομοιώσουν, να ελέγξουν  και να αποτιμήσουν το σύνολο των αναγκών και των ενδιαφερόντων της κοινωνίας.
Ο χριστιανισμός θεμελιώνει την πολιτική σκέψη του Μπέρκ. Ισχυρίζεται ότι ήταν ο κρίσιμος ενοποιητικός παράγοντας στην προεπαναστατική Ευρώπη, που ενέπνεε πάνω στους πολίτες «ένα ευεργετικό δέος»(σελ.138). Επιπλέον «μια θρησκεία που συνδέεται με το κράτος, υποστηρίζεται, εμπνέει υψηλές ιδέες στους λειτουργούς  του και εμφυσά δέος για το λειτούργημά τους»(σελ.32), ενώ εξασφαλίζει την διαχρονική του συνέχεια. Ενδεικτικό του μετριοπαθούς συντηρητισμού του είναι η σκέψη: «είμαστε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε μια θεσμικά εδραιωμένη Εκκλησία, μια θεσμικά εδραιωμένη μοναρχία, μια θεσμικά εδραιωμένη αριστοκρατία και μια θεσμικά εδραιωμένη δημοκρατία, καθεμιά στο βαθμό που υπάρχει και όχι σε μεγαλύτερο»(σελ.136). Συνεπώς το κράτος δεν μπορεί να είναι μια «εμπορική συμφωνία»(σελ.142), αλλά να υπηρετεί στοχοθεσίες ευρύτερες από αυτές μιας περιορισμένης χρονικά ανθρώπινης ύπαρξης.
Ως κλασσικός συντηρητικός θεωρεί ότι η τάξη του χρήματος αντιμετωπίζεται με καχυποψία από τον λαό αλλά και από την παλαιά τάξη των γαιοκτημόνων. Μάλιστα θεωρεί ότι η γαλλική αριστοκρατία «αποτελούνταν κατά το πλείστον από άνδρες υψηλού φρονήματος και με μια λεπτή αίσθηση της τιμής, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο»( σελ.184,185). Ακόμη ήσαν σπλαχνικοί, φιλόξενοι και προσηνείς προς τις κατώτερες τάξεις. Το αποτέλεσμα της Γαλλικής Επανάστασης θα είναι «να μεταμορφώσει τη Γαλλία από μεγάλο βασίλειο σε μεγάλο τραπέζι χαρτοπαιξίας και τους κατοίκους της σε παίχτες∙ να κάνει την κερδοσκοπία να αγκαλιάσει ολόκληρη τη ζωή»(σελ 246), ενώ το «σύνολο της εξουσίας που έχει αποκτηθεί από αυτή την επανάσταση θα κατασταλάξει στις πόλεις ανάμεσα στους αστούς και στους διευθυντές του χρήματος που τους καθοδηγούν»(σελ.248). Μάλιστα το Παρίσι αναδεικνύεται σε κέντρο της κερδοσκοπίας. Θεωρεί πως η γαλλική εθνότητα θα εκλείψει. Η  Γαλλία θα κατοικείται από «ανθρώπους χωρίς καμιά πατρίδα»(σελ 251). Βεβαίως  η τελευταία του επισήμανση όχι μόνο δεν θα επαληθευθεί  αλλά μετά την Γαλλική Επανάσταση  θα ενισχυθούν οι εθνικισμοί σε όλη την  Ευρώπη, αφού θα αποκτήσουν περισσότερο λαϊκά χαρακτηριστικά.
Ο Μπέρκ ολοκληρώνοντας το έργό του διατυπώνει με γλαφυρό και συγχρόνως αφοριστικό τρόπο  τον πυρήνα του συντηρητισμού: «Για τον λαό μας, το πραγματικό πατριωτικό, ελεύθερο και ανεξάρτητο πνεύμα μεριμνά για την προστασία αυτού που κατέχει από κάθε παραβίαση. Δεν αντιτίθεμαι  καθόλου στη μεταβολή, αλλά ακόμα κι όταν θα άλλαζα, θα το έκανα για να συντηρήσω. Δεν θα επιχειρούσα να θεραπεύσω τίποτε άλλο παρά μια μεγάλα αδικία και σε ό,τι θα έκανα θα ακολουθούσα το παράδειγμα των προγόνων μας: οι επιδιορθώσεις μου θα ακολουθούσαν όσο γίνεται πιστότερα την τεχνοτροπία του οικοδομήματος. Ακόμα και στην πιο αποφασιστική τους συμπεριφορά, οι πρόγονοί μας καθοδηγούνταν από μια συνετή επαγρύπνηση, μια επιφυλακτική περίσκεψη, και μια ηθική μάλλον, παρά φυσική ατολμία»(σελ.306).



Νέα Πολιτική τ.10

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου