Σάββατο 14 Ιουλίου 2018

Γ.Φαράκλας: Η λογική του Κεφαλαίου, μια κριτική εισαγωγή στη σκέψη του Μάρξ και του Βέμπερ, Βιβλιοπωλείο της Εστίας , 2018.




Το κυριότερο πλεονέκτημα του έργου είναι τα στρωτά και ορθά ελληνικά που αποδίδουν με σαφή τρόπο τις σκέψεις του συγγραφέα και συμβάλουν να κατανοήσουμε έγκυρα το έργο του Μαρξ και Βέμπερ. Πρόκειται για ένα στοιχείο διόλου ευκαταφρόνητο αν σκεφτούμε ότι πόσα κείμενα έχουν γραφεί με ένα γριφώδη τρόπο όχι γιατί έχουν κάποια απρόσιτα στον κοινό νου νοήματα αλλά γιατί ο συγγραφέας τους βρίσκεται σε γλωσσική σύγχυση. Πριν ο Αλτουσέρ αυτοκτονήσει είχε προλάβει να χαλάσει αρκετά από τα πιο ελπιδοφόρα πνεύματα της γενιάς του ' 70 που είχαν θαμπωθεί από το έργο του. Ο Γ.Φαράκλας αποκαλύπτει στον επίλογο του ότι έχει επηρεαστεί από τον Κοσμά Ψυχοπαίδη και με το έργο αυτό θέλησε να "προτείνει επιχειρήματα υπέρ της θέσης του"(σ.319). Επρόκειτο για ένα σημαντικό σίγουρα στοχαστή, ευπρεπή και χωρίς εμπάθειες, που πέθανε αιφνίδια παρουσιάζοντας το βιβλίο του Γ.Καραμπελιά "Θεμελιώδης παρέκκλιση" με το οποίο παρόλα αυτά θα είχε αρκετές διαφωνίες. Βέβαια το ύφος των κειμένων του Κ.Ψυχοπαίδη υστερεί από αυτό του Π.Κονδύλη και σε κάποια σημεία είναι μάλλον δύσκολο να το παρακολουθήσουμε. Η προσπάθεια του Ψυχοπαίδη να αναιρέσει τον αξιακό σχετικισμό είναι προβληματική. Διότι θα πρέπει να θεμελιώνεται ή στον πλατωνισμό ή στον θεολογικό μυστικισμό ( εξ αποκαλύψεως αλήθεια) ή θα πρέπει τελικά οι απόψεις που υποστηρίζει να θεμελιώνονται στην ισχύ που προϋποθέτει ένα στέρεο δόγμα και ένα έμπιστο συνάφι στοχαστών. Ο Γ.Φαράκλας παρουσιάζει άρτια το έργο του Μάρξ για την καπιταλιστική κοινωνία (μια ιδιότητα που ο Ρ.Αρόν θεωρούσε το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του). Όμως δεν παρουσιάζει, επαρκώς τουλάχιστον, την σοβαρή κριτική που διατύπωσαν ο Κ.Παπαϊωάννου και ο Κ.Καστοριάδης. Για παράδειγμα ο τελευταίος έχει γράψει ένα σπουδαίο δοκίμιο για την έννοια της αξίας στον Μάρξ και στον Αριστοτέλη που μπορεί να μας διαφωτίσει γενικότερα για το μαρξικό έργο. Ίσως γιατί στην χώρα μας ο μαρξισμός έχει σε κάποιες περιπτώσεις τα ίδια χαρακτηριστικά με τον χριστιανισμό. Στους περισσότερους από όσους τον επικαλούνται δεν έχει καμία επιρροή στην πραγματική τους ζωή, έχει δηλαδή τα αρνητικά χαρακτηριστικά της ιδεολογίας. Άρτια είναι η παρουσίαση του έργου Μ.Βέμπερ, ενός σημαντικού στοχαστή που έχει επηρεαστεί από τον Φ.Νίτσε αναγκαίος για να κατανοήσουμε τα χαρακτηριστικά της δυτικής κοινωνίας( ορθολογισμός του σκοπού και της αξίας, η γραφειοκρατία, η συμβολή του καλβινισμού στην γένεση του καπιταλισμού, η ηθική του φρονήματος και η ηθική της ευθύνης).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου