Ελληνική προεδρευομένη δημοκρατία: από τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου στον Κωνσταντίνο Τσάτσο
Το 1974 με την καταστροφή του κυπριακού ελληνισμού δεν κατέρευσε μόνο η χούντα αλλά και όλο το οικοδόμημα που προέκυψε μετά το τέλος του εμφυλίου.
Κατά τον ευφυή τίτλο του βιβλίου του Σεραφείμ Μάξιμου η χώρα τον 20ο αιώνα κινείτο μεταξύ " κοινοβουλίου και δικτατορίας". Οι πυλώνες όμως του καθεστώτος είχαν αποτύχει :
α. Η μοναρχία ήταν υπεύθυνη για τον εθνικό διχασμό, για την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Ποτέ δεν περιορίστηκε στο συνταγματικό της ρόλο, απέτυχε να αναδειχθεί σε έκφραση της εθνικής ενότητας και κυριαρχίας. Συνήθως έδινε την εικόνα του ηγέτη μιας και μόνο παράταξης. Σε αντίθεση με τις βασιλείες της Αγγλίας ή της Σουηδίας για παράδειγμα, η ελληνική βασιλεία επέβαλε την ηγεσία της συντηρητικής παράταξης, ενώ με την συμπεριφορά της προκάλεσε την αντίθεση με την σειρά όλων των πολιτικών ηγεσιών(και της δεξιάς!). Δημιούργησε την θεσμική εκτροπή και την πολιτική αναστάτωση που ακολούθησε με τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του εκλεγμένου πρωθυπουργού Γ.Παπανδρέου. Αξέχαστες έχουν μείνει οι παρεμβάσεις της Φρειδερίκης. Η μοναρχία προετοίμαζε την δικτατορία των στρατηγών αλλά την πρόλαβαν οι πιο αδίστακτοι συνταγματάρχες. Τα βαρύτατα λάθη της συμπληρώθηκαν με την ορκωμοσία της κυβέρνησης των πραξικοπηματιών, που της έδωσαν την αναγκαία επίφαση νομιμότητας το πρώτο κρίσιμο διάστημα και την ενίσχυσαν με παραδοσιακούς μοναρχικούς πολιτικούς όπως ο Π.Πιπινέλης. Τέλος ένα κακοφτιαγμένο αντικίνημα που χωρίς δυσκολία κατέστειλαν οι συνταγματάρχες επέκτεινε την πολιτική κυριαρχία των τελευταίων.
β. Μέχρι το 1974 δίπλα στο σύνταγμα υπήρχε το παρασύνταγμα, δίπλα στο κράτος το παρακράτος, αντί της αξιοκρατίας τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, οι τόποι βασανισμού και εξορίας, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
γ. Μετά το 1974 νομιμοποιούνται όλα τα πολιτικά κόμματα, κανείς δεν διώκεται για τις ιδέες του, γίνονται σεβαστοί οι κανόνες της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η εναλλαγή στην εξουσία, η ισονομία, το κράτος δικαίου. Ο στρατός περιορίζεται αυστηρά στα στρατιωτικά του καθήκοντα. Η κοινοβουλευτική διαδικασία εξομαλύνει σταδιακά τις πολιτικές διαφορές. Καταργείται το παρασύνταγμα και το παρακράτος. Η χούντα τιμωρείται αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ανοίξουν νέες πληγές, νέοι διχασμοί. Με το δημοψήφισμα ο ελληνικός λαός αποφάσισε και έκλεισε οριστικά το κεφάλαιο της ελληνικής βασιλείας. Ουσιαστικά η Νέα Δημοκρατία το 1974 εφαρμόζει το πρόγραμμα του 1963 της Ένωσης Κέντρου. Η αναγνώριση της δημοτικής ήταν απάντηση σε ένα ώριμο αίτημα του συνόλου του ελληνικού στοχασμού. Θετικές υπήρξαν οι μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο, τα μέτρα συμφιλίωσης, η αναγνώριση της εθνικής αντίστασης.
δ.Η ένταξη της χώρας μας στην Ευρώπη,ενίσχυσε περαιτέρω την κοινοβουλευτική δημοκρατία ώστε το μεσοπολεμικό δίλημμα "κοινοβούλιο ή δικτατορία" ήταν ξεπερασμένο και ανεπίκαιρο.
ε. Πλέον είμαστε υπεύθυνοι για την ιστορία μας, για τις επιτυχίες μας και τα λάθη μας. Τα αρνητικά της μεταπολίτευσης:Το πελατειακό κράτος διόλου δεν περιορίστηκε, η οικογενειοκρατία όμως περιόρισε τις δυνατότητες πολιτικής ανανέωσης αφού η επιλογή εξακολουθούσε να γίνεται σε ένα συγκεκριμένο εύρος. Ο λαϊκισμός και η δημαγωγία κυρίαρχησε, και αντί της εργασίας ευνοήθηκε ο παρασιτικός καταναλωτισμός. Αναμένουμε ακόμη τον εκσυγχρονισμό του κράτους και των θεσμών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου