Για όποιον έχει στοιχειώδη έστω γνώση του έργου του Κ.Μάρξ θα έχει διαπιστώσει την βαθιά γνώση που έχει του αρχαιοελληνικού λόγου και τον ανυπόκριτο θαυμασμό που έχει ιδιαίτερα για τον Αριστοτέλη. Η σχέση αυτή δεν στερείται διακυμάνσεων αλλά τελικά ολοκληρώνεται στην θετική αξιολόγησή του.Το έργο του Π.Κονδύλη "Ο Μάρξ και η αρχαία Ελλάδα" (εκδόσεις Στιγμή,1984) το οποίο είχε διαβάσει αρχικά στην Σχολή Μωραϊτη 3.2.1984 αποτελεί ένα μικρό αριστούργημα που παρεμπιπτόντως αναιρεί και την περιβόητη επιστημολογική τομή στο έργο του Μάρξ που διατύπωσε ο Λ.Αλτουσέρ. Σημαντική εν όψει της επιχειρούμενης κατάργησης ή υποβάθμισης της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών και των λατινικών είναι η σημασία που απέδιδε ο Μάρξ στην άμεση κοινωνία με τον αρχαιοελληνικό λόγο:
" Αυτή η έντονη αναστροφή με τα αρχαία κείμενα στα χρόνια εκείνα κάνει εύλογο το συμπέρασμα, ότι η κατά πάσα πιθανότητα σκληρή και τουλάχιστον εν μέρει στεγνή γραμματική εκπαίδευση του γυμνασίου διόλου δεν ψύχρανε τον πρώιμο ενθουσιασμό του νεαρού Marx για τον κλασσικό κόσμο . σ' ολόκληρη την ζωή του , άλλωστε , ο Marx δεν ανήκε ποτέ στους οκνηρούς εκείνους, οι οποίοι την ενασχόληση με το γράμμα την θεωρούν εξ ορισμού και εκ προοιμίου ως αντίθετη της ενασχόλησης με το πνεύμα- απεναντίας: η κατοχή του γράμματος παρέμεινε πάντοτε, γι' αυτόν τον απίστευτα πολυμαθή άνθρωπο, αυτονόητη προυπόθεση μιας ουσιαστικής κι όχι απλώς ρητορικής επαφής με το πνεύμα. Έτσι τον βλέπουμε ήδη από το πρώτο εξάμηνο της φοίτησης του στο Βερολίνο, το καλοκαίρι του 1837, και ενώ επισήμως σπουδάζει νομικά, να κατατρίβεται, κοντά σε πολλά άλλα πράγματα, με την μετάφραση κειμένων, όπως η Germania του Τάκιτου, τα Tristia του Οβιδίου και η Ρητορική του Αριστοτέλη. Μετά από κάμποσο καιρό, δηλαδή από τις αρχές του 1839, και επί δύο συναπτά χρόνια, θα επιδοθεί στην συλλογή του υλικού για την διατριβή του, η οποία ως γνωστό είχε ως θέμα της την Διαφορά της δημοκρίτειας και επικούρειας φυσικής φιλοσοφίας . από την ελληνική γραμματεία θα χρησιμοποιήσει κυρίως τον Αριστοτέλη, και τους σχολιαστές του, τον Διογένη τον Λαέρτιο, τον Αθήναιο, τον Ευσέβιο, τον Κλήμη Αλεξανδρέα, τον Πλούταρχο, τον Σέξτο Εμπειρικό και τον Στοβαίο"(σελ.12,13,14).
" Αυτή η έντονη αναστροφή με τα αρχαία κείμενα στα χρόνια εκείνα κάνει εύλογο το συμπέρασμα, ότι η κατά πάσα πιθανότητα σκληρή και τουλάχιστον εν μέρει στεγνή γραμματική εκπαίδευση του γυμνασίου διόλου δεν ψύχρανε τον πρώιμο ενθουσιασμό του νεαρού Marx για τον κλασσικό κόσμο . σ' ολόκληρη την ζωή του , άλλωστε , ο Marx δεν ανήκε ποτέ στους οκνηρούς εκείνους, οι οποίοι την ενασχόληση με το γράμμα την θεωρούν εξ ορισμού και εκ προοιμίου ως αντίθετη της ενασχόλησης με το πνεύμα- απεναντίας: η κατοχή του γράμματος παρέμεινε πάντοτε, γι' αυτόν τον απίστευτα πολυμαθή άνθρωπο, αυτονόητη προυπόθεση μιας ουσιαστικής κι όχι απλώς ρητορικής επαφής με το πνεύμα. Έτσι τον βλέπουμε ήδη από το πρώτο εξάμηνο της φοίτησης του στο Βερολίνο, το καλοκαίρι του 1837, και ενώ επισήμως σπουδάζει νομικά, να κατατρίβεται, κοντά σε πολλά άλλα πράγματα, με την μετάφραση κειμένων, όπως η Germania του Τάκιτου, τα Tristia του Οβιδίου και η Ρητορική του Αριστοτέλη. Μετά από κάμποσο καιρό, δηλαδή από τις αρχές του 1839, και επί δύο συναπτά χρόνια, θα επιδοθεί στην συλλογή του υλικού για την διατριβή του, η οποία ως γνωστό είχε ως θέμα της την Διαφορά της δημοκρίτειας και επικούρειας φυσικής φιλοσοφίας . από την ελληνική γραμματεία θα χρησιμοποιήσει κυρίως τον Αριστοτέλη, και τους σχολιαστές του, τον Διογένη τον Λαέρτιο, τον Αθήναιο, τον Ευσέβιο, τον Κλήμη Αλεξανδρέα, τον Πλούταρχο, τον Σέξτο Εμπειρικό και τον Στοβαίο"(σελ.12,13,14).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου