ΡΗΞΗ φ.148
Οφείλω στον καλό μου φίλο τον Παναγιώτη Κόρπα την ανακάλυψη αυτού του βιβλίου. Το τελευταίο διάστημα ασχολούμαι με το έργο του Ρόδη Ρούφου και το εξαντλημένο από καιρό βιβλίο περιλαμβάνει κάποια δυσεύρετα έργα του. Κυκλοφόρησε το 1973, έναν χρόνο μετά τον θάνατό του σε ηλικία 48 ετών, εν μέσω δικτατορίας, για την ακρίβεια περίπου στο διάστημα της φιλελευθεροποίησης. Ο Ρ.Ρούφος είχε παραιτηθεί από το διπλωματικό σώμα μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας και συμμετείχε σε αντιδικτατορικές κινήσεις συγγράφεων όπως τα 18 κείμενα μαζί με τον Θ.Φραγκόπουλο και τον Μ.Αναγνωστάκη.
Περιλαμβάνει ένα ποίημα που αναφέρεται στην ελληνικότητα της Κύπρου και είναι αφιερωμένο μάλλον ειρωνικά στον Λ.Ντάρελ. Ο τελευταίος υπήρξε εγκάρδιος φίλος πολλών της γενιάς του 30 αλλά κατά την διάρκεια του κυπριακού αγώνα στρατεύθηκε με την αποικιοκρατία και έγραψε στην λογική αυτή τα "Πικραλέμονα". Ο Ρ.Ρούφος του απάντησε με την " Χάλκινη Εποχή¨". Αλλά ας επανέλθουμε σε αυτό το έργο. Πρόκειται για μια αλληγορική κριτική της απριλιανής δικτατορίας. Δεν είναι δύσκολο ο αναγνώστης να καταλάβει πως όταν αναφέρεται σε στρατιωτικές δικτατορίες στις Νότια Αμερική περιγράφει αδρά την ελληνική κατάσταση.. Στο θεατρικό η "Μυρωδιά" γράφει για μια πολιτεία που έχει καλυφθεί και βασανίζεται από μια απαίσια μυρωδιά. Ελάχιστοι αντιδρούν , όλοι αποδέχονται την κατάσταση αυτή από φόβο ή ιδιοτέλεια. Στον Αγροφύλακα που έχει αναλάβει την τήρηση της τάξης αντιδρά μόνο ο δάσκαλος ο οποίος γι' αυτόν τον λόγο φυλακίζεται. Η αγωνία είναι πότε θα ανασάνουμε πάλι . Γι αυτό γίνεται έκκληση " στον αγώνα για να φυσήξει πάλι αέρας καθαρός στον τόπο μας!.. Δίχως αφέντη, δίχως ψέμα και συμβιβασμό!... Όπου και νάστε, φυλακισμένα αδέρφια μας, η καρδιά μας είναι μαζί σας! Μαζί θα γιορτάσουμε τον άνεμο το δυνατό που μια μέρα θα ξεπλύνει τα πλεμόνια και την ψυχή μας απ' το δηλητήριο!... Αέρα, αέρα καθαρέ !(σελ.283,284). Το διήγημα "για την άμυνα του ελεύθερου κόσμου" είναι η διπλή καταδίκη των δεξιών και αριστερών δικτατοριών. Το διήγημα "Βίβα Βολιγουάη" αναφέρεται στα στρατιωτικά πραξικοπήματα στην Νότια Αμερική αλλά η ομοιότητες με την ελληνική περίπτωση είναι περισσότερο από προφανείς.
Περιλαμβάνει ένα ποίημα που αναφέρεται στην ελληνικότητα της Κύπρου και είναι αφιερωμένο μάλλον ειρωνικά στον Λ.Ντάρελ. Ο τελευταίος υπήρξε εγκάρδιος φίλος πολλών της γενιάς του 30 αλλά κατά την διάρκεια του κυπριακού αγώνα στρατεύθηκε με την αποικιοκρατία και έγραψε στην λογική αυτή τα "Πικραλέμονα". Ο Ρ.Ρούφος του απάντησε με την " Χάλκινη Εποχή¨". Αλλά ας επανέλθουμε σε αυτό το έργο. Πρόκειται για μια αλληγορική κριτική της απριλιανής δικτατορίας. Δεν είναι δύσκολο ο αναγνώστης να καταλάβει πως όταν αναφέρεται σε στρατιωτικές δικτατορίες στις Νότια Αμερική περιγράφει αδρά την ελληνική κατάσταση.. Στο θεατρικό η "Μυρωδιά" γράφει για μια πολιτεία που έχει καλυφθεί και βασανίζεται από μια απαίσια μυρωδιά. Ελάχιστοι αντιδρούν , όλοι αποδέχονται την κατάσταση αυτή από φόβο ή ιδιοτέλεια. Στον Αγροφύλακα που έχει αναλάβει την τήρηση της τάξης αντιδρά μόνο ο δάσκαλος ο οποίος γι' αυτόν τον λόγο φυλακίζεται. Η αγωνία είναι πότε θα ανασάνουμε πάλι . Γι αυτό γίνεται έκκληση " στον αγώνα για να φυσήξει πάλι αέρας καθαρός στον τόπο μας!.. Δίχως αφέντη, δίχως ψέμα και συμβιβασμό!... Όπου και νάστε, φυλακισμένα αδέρφια μας, η καρδιά μας είναι μαζί σας! Μαζί θα γιορτάσουμε τον άνεμο το δυνατό που μια μέρα θα ξεπλύνει τα πλεμόνια και την ψυχή μας απ' το δηλητήριο!... Αέρα, αέρα καθαρέ !(σελ.283,284). Το διήγημα "για την άμυνα του ελεύθερου κόσμου" είναι η διπλή καταδίκη των δεξιών και αριστερών δικτατοριών. Το διήγημα "Βίβα Βολιγουάη" αναφέρεται στα στρατιωτικά πραξικοπήματα στην Νότια Αμερική αλλά η ομοιότητες με την ελληνική περίπτωση είναι περισσότερο από προφανείς.
Αλλά ας δούμε το ποίημα για την Κύπρο:
Ίωνες αιχμάλωτοι στην Κύπρο , 498 π.Χ.
Στον L.Durell
Είπαμε στους αρχόντους των Κυπρίων
προτού ν' αρχίσει η μάχη:
"Εμάς μας στέλνει των Ιώνων το κοινόν
-βοήθεια λιγοστή συμβολική,
σημάδι αδελφοσύνης των Ελλήνων-
για να φυλάξουμε τη θάλασσα.
Χρέος δικό σας πια να θυμηθείτε
όσα υποφέρετε δουλεύοντας στους Μήδους
και να παλαίψτε στη στεριά σαν άνδρες αγαθοί".
Πολέμησαν παλικαρίσια οι Κύπριοι
τόσο που τον Ονήσιλο, το βασιλιά αρχηγό τους
τον τίμησαν σαν ήρωα, μετά το θάνατό του,
ακόμα κι οι προδότες Αμαθούσιοι.
Ωστόσο οι Μήδοι ήταν πολλοί.
Λιποψυχήσαν και καμπόσοι από το Κούριο
μαζί με τ' άρματα της Σαλαμίνας
και χάσαμε τη μάχη.
Σωθήκαν τα καράβια μας και φύγαν
μας εμείς οι λίγοι μείναμε στα χέρια των οχτρών
κι η Κύπρος δούλη του Μεγάλου Βασιλιά.
Δε μετανιώνουμε για την παράτολμη προσπάθεια,
την άξιζε τέτοιο νησί.
Έλληνες είμασταν, συχνά δε λογαριάζουμε
συμφέροντα και απώλειες:
τα σύμβολα του κέρδους των εμπόρων
στη γη μας έγιναν κλειδιά της λευτεριάς του ανθρώπου.
Έλληνες είμασταν, εδώ αρχινά η δική μας γη.
Από την άμορφη φοινικική θεά
στην αφρογέννητή μας χάρη
σε τούτα τ' ακρογιάλια γίνηκε τα θάμα.
Εδώ, μακριά απ' τους φόβους της Ανατολής,
ηχεί και τ' όνομα πιο καθαρά
του αγαπημένου της Παφίας:
Άδωνις Άδωνις-
για μας, έφηβος σύντροφος που πλάθει
το φωτεινό του σώμα στο γυμνάσιο.
τόσο που τον Ονήσιλο, το βασιλιά αρχηγό τους
τον τίμησαν σαν ήρωα, μετά το θάνατό του,
ακόμα κι οι προδότες Αμαθούσιοι.
Ωστόσο οι Μήδοι ήταν πολλοί.
Λιποψυχήσαν και καμπόσοι από το Κούριο
μαζί με τ' άρματα της Σαλαμίνας
και χάσαμε τη μάχη.
Σωθήκαν τα καράβια μας και φύγαν
μας εμείς οι λίγοι μείναμε στα χέρια των οχτρών
κι η Κύπρος δούλη του Μεγάλου Βασιλιά.
Δε μετανιώνουμε για την παράτολμη προσπάθεια,
την άξιζε τέτοιο νησί.
Έλληνες είμασταν, συχνά δε λογαριάζουμε
συμφέροντα και απώλειες:
τα σύμβολα του κέρδους των εμπόρων
στη γη μας έγιναν κλειδιά της λευτεριάς του ανθρώπου.
Έλληνες είμασταν, εδώ αρχινά η δική μας γη.
Από την άμορφη φοινικική θεά
στην αφρογέννητή μας χάρη
σε τούτα τ' ακρογιάλια γίνηκε τα θάμα.
Εδώ, μακριά απ' τους φόβους της Ανατολής,
ηχεί και τ' όνομα πιο καθαρά
του αγαπημένου της Παφίας:
Άδωνις Άδωνις-
για μας, έφηβος σύντροφος που πλάθει
το φωτεινό του σώμα στο γυμνάσιο.
Κι αν όλα τούτα είναι γνωστά
όμως καλό 'ναι να το θυμηθούμε τώρα
στις ώρες τις υγρές της φυλακής
όταν η θάλασσά μας σκοτεινιάζει
από το πλήθος των βαρβάρων
κι οι δρόμοι του μεγάλου νόστου
φαίνονται αργοί και μακρινοί
φραγμένοι από παγίδες του σατράπη
και στόλους των Φοινίκων.
όμως καλό 'ναι να το θυμηθούμε τώρα
στις ώρες τις υγρές της φυλακής
όταν η θάλασσά μας σκοτεινιάζει
από το πλήθος των βαρβάρων
κι οι δρόμοι του μεγάλου νόστου
φαίνονται αργοί και μακρινοί
φραγμένοι από παγίδες του σατράπη
και στόλους των Φοινίκων.
Έλληνες είμαστ', από τη γενιά
που νίκησε τους ίσκιους
και δάμασε το χρόνο με το φως:
με δύναμη και πίστη καρτερούμε
μετά την τόση νύχτα
το μήνυμα του λυτρωμού να φέρουν
στα ξάρτια τους και στα γερά κουπιά
γοργόπλοες περήφανες τριήρεις της Αθήνας.
που νίκησε τους ίσκιους
και δάμασε το χρόνο με το φως:
με δύναμη και πίστη καρτερούμε
μετά την τόση νύχτα
το μήνυμα του λυτρωμού να φέρουν
στα ξάρτια τους και στα γερά κουπιά
γοργόπλοες περήφανες τριήρεις της Αθήνας.
Λευκωσία, 25.10.1955
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου