Κυριακή 19 Μαρτίου 2023

Το τελευταίο έργο του Σωτήρη Γουνελά

 


Ο Σ.Γουνελάς είναι ένας από τους συγγραφείς που κάθε βιβλίο του, το διαβάζουμε με ενδιαφέρον και μας οδηγεί σε γόνιμες σκέψεις. Με αφετηρία τον ευαγγελικό λόγο, την πατερική σκέψη, αλλά έχοντας στην αποσκευή του σύχρονους σημαντικούς στοχαστές όπως τον Κώστα Παπαϊωάννου, τον Σπύρο Κυριαζόπουλο, τον Χρήστο Μαλεβίτση, τον Γ.Καλιόρη,την Σιμόν Βέιλ αντιμετωπίζει με κριτικό λόγο τον σύγχρονο κόσμο. Με βασική του προτεραιότητα του και έγνοια να διασωθεί το ανθρώπινο πρόσωπο σε ένα κόσμο που εξυμνεί την ποσότητα και τον αριθμό ασχολείται τόσο με το επιμέρους όσο και το γενικό. Βεβαίως οι συνέπειες του δυτικού πολιτισμού τον απασχολούν και τον ανησυχούν έντονα. Αλλά τι είναι Δύση και τι μη Δύση. Για παράδειγμα η κομφουκιανή και στην συνέχεια κομμουνιστική και στην συνέχεια καπιταλιστική Κίνα είναι Ανατολή ή μετέχει και αυτή με τον δικό της τρόπο και με τα δικά της μέτρα στον δυτικό πολιτισμό; Και μεις μπορούμε να απομονωθούμε από αυτόν ή η απάντηση είναι στη φράση του Γ.Σεφέρη που μνημονεύει ο Σ.Γουνελάς: "το δίλημμα είναι αμείλικτο: είτε θ' αντικρύσουμε τον δυτικό πολιτισμό, που είναι κατά μέγα μέρος και δικός μας, μελετώντας με λογισμό και με νηφάλιο θάρρος τις ζωντανές πηγές του-κι αυτό δε βλέπω πως μπορεί να γίνει αν δεν αντλήσουμε τη δύναμη απο τις δικές μας ρίζες και χωρίς ένα συστηματικό μόχθο για τη δική μας παράδοση- είτε θα του γυρίσουμε τις πλάτες και θα τον αγνοήσουμε, αφήνοντας τον να μας υπερφαλαγγίσει, με κάποιο τρόπο από τα κάτω, με τη βιομηχανοποιημένη, την αγοραία, τη χειρότερη μορφή επίδρασης του"(σελ.110).
Ο Σ.Γουνελάς επισημαίνει ως μια από τις αιτίες των προβλημάτων μας ότι "ο σημερινός νέος μαθητής ή φοιτητής είναι σχεδόν ολότελα αποξενωμένος από τις εντόπιες ρίζες του- όποιες κι αν είναι αυτές- και στις περισσότερες περιπτώσεις η ενσκύψασα τα τελευταία χρόνια πολιτικοποίηση δεν τον βοηθά να λύσει κανένα πρόβλημα. Τον εγλωβίζει στον ναρκισσισμό της ηλικίας του, του ατομικισμού του και του πολιτικού Κόμματος στο οποίο ανήκει, διαιωνίζοντας συνακόλουθα ένα διχασμό που εδώ και πολλά χρόνια κόβει στα δύο αυτό τον τόπο"(σελ.124). Επίσης θέτει ως κρίσιμο υπαρξιακό ερώτημα αν μας ενδιαφέρει μόνο το παγκοσμιοποιημένο παρόν ή μια παιδεία που να "ενσωματώνει μέσα της την αρχαιοελληνική και χριστιανική παράδοση με ό,τι σημαντικότερο περιλαμβάνουν ή γονιμοποιούν στη νεώτερη ιστορία, θεωρώντας τες βάσεις ζωής για τον άνθρωπο"(σελ.127). Στα πλαίσια αυτά υπενθυμίζεται ότι η εργασία είναι άσκηση και διακονία προς τον άλλο. Ως προς την ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία αναρωτιέται "γιατί θα πρέπει να καταστραφεί ένας εν πολλοίς ομόδοξος λαός, να υπάρξουν ένθεν και ένθεν χιλιάδες νεκροί"(σελ. 263) όπως να αναρωτηθούμε "προτού προβούμε σε κρίσεις, ποιός ήταν ο λόγος που οι σοβιετικές σοσιαλιστικές δημοκρατίες ζήτησαν να ανεξαρτοποιηθούν, η μια μετά την άλλη, όταν κατέρρεε η Σοβιετική Ένωση. Ήταν αυτό λαχτάρα ελευθερίας ή κάτι άλλο;"(σελ.263).
Η νηφάλια σκέψη του Σ.Γουνελά έχει από προηγούμενα βιβλία του διακριθεί από ορισμένα χαρακτηριστικά κάποιων ορθόδοξων στοχαστών που επιγραμματικά τα συνοψίζουμε : η εμμονή σε έναν ελληνικό εξαιρετισμό και σε ένα τυφλό αντιδυτικισμό που υψώνει μόνιμα την Δύση και τον δυτικό χριστιανισμό.ώς τον μόνιμο έχθρο ο οποίος διαρκώς μας επιβουλεύεται και επιχειρεί να μας διαφθείρει. Με αυτό τον τρόπο συγκροτείται ένα χαρμάνι όπου βρίσκει θέση ο αντιδυτικός εθνικισμός ο οποίος συνδυάζεται συνήθως με την αθώωση κάθε "ανατολικού" καθεστώτος όσο δεσποτικού ή ολοκληρωτικού και να είναι, όσο και με τον λαϊκισμό και την δημοκοπία. Απόληξη αυτών των καταστάσεων ήταν ο συνωμοσιολογικός τρόπος που αντιμετωπίστηκε από κάποιους "ζηλωτές" η τελευταία πανδημία αλλά και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εφόσον η πρώτη θεωρήθηκε ως "δική" μας ενώ η δεύτερη αν και ορθόδοξη σε ένα μεγάλο ποσοστό ερμηνεύεται ως "σατανική".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου