Σπύρος Γεωργίου, Θέματα Παιδείας στον Βασίλειο Λαούρδα 1912-1971, εκδόσεις Ντουντούμη, Αθήνα Φεβρουάριος 2023

 

 

Στο τελευταίο δοκίμιο ο Σ.Γεωργίου μας θυμίζει τον Βασίλειο Λαούρδα έναν σημαντικό φιλόλογο και κριτικό. Παρότι σήμερα οι αναφορές στο έργο του σπανίζουν  στην εποχή που έζησε είχε μια έντονη παρουσία. Για παράδειγμα αναφέρεται από τον Ρόδη Ρούφο στο μυθιστόρημα του για τον Κίτσο Μαλτέζο Μακρυγιάννη ως ένα από τα πρόσωπα που δίδασκαν φιλοσοφία και στοχασμό στην μη αριστερή πανεπιστημιακή νεολαία. Η κριτική που έκανε στο έργο του Ν.Καζαντζάκη ήταν ιδιαίτερα εύστοχη και ο τελευταίος την έλαβε σοβαρά υπόψην. Άλλες όπως αυτή στο  έργο του Η.Βενέζη δεν ήταν εξίσου επιτυχής. Αλλά και αυτή μαρτυρούσε ένα σοβαρό κριτικό λόγο.

Ο Σ.Γεωργίου επισημαίνει: «Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ευτύχησε να μαθητεύσει κοντά στον υφηγητή Ιωάννη Συκουτρή, έναν από τους ελάχιστους ακαδημαϊκούς διδασκάλους στην Ελλάδα που δημιούργησαν «Σχολή». Ο στενός δεσμός τους άνοιξε νέους κόσμους στον Βασίλειο Λαούρδα και σημάδεψε τη μελλοντική του πορεία. Μετά το θάνατο του Συκουτρή μεταλαμπάδευσε το δίδαγμα του διδασκάλου του, αποβαίνοντας ο κήρυκας ενός νέου ανθρώπου, ανθρώπου εκλεκτικού, διανοούμενου με ευρείς ορίζοντες, ελληλονολάτρη, με πλατύ πεδίο ενδιαφερόντων, με ανοιχτό νου και καρδιά στα καινούργια ρεύματα»(σελ.13).

Ο Β. Λαούρδας  υπήρξε θαυμαστής του Α.Κοραή «σε κείμενό του με τίτλο Η Νεοελληνική Πολιτεία κατά το Αδαμάντιο Κοραή εκθέτοντας τις πνευματικές προϋποθέσεις που προτάσει ο Α.Κοραής, για την οργάνωση του νεοελληνικού κράτους, σημειώνει: «οι νεώτεροι Έλληνες αν πράγματι θέλουν να δημιουργήσουν αληθή πολιτείαν, θα πρέπει να προσέξουν όλως ιδιαιτέρως την παιδείαν, διότι την συνείδησιν της ελευθερίας μόνον η παιδεία είναι δυνατόν να δημιουργήση και να καλλιεργήση»(σελ.42).

Από το δοκίμιο του Σ.Γεωργίου, που συστήνουμε να διαβαστεί ας κρατήσουμε και την επισήμανση : «στην περίπτωση του νέου ελληνισμού το θέμα της «γνωριμίας του ίδιου του εαυτού μας» (μας λέγει, εν κατακλείδι, ο Β.Λαούρδας) είναι μείζονος σημασίας προκειμένου να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο (και) στα Γράμματα, στο διάβα του χρόνου»(σελ.68).