Κυριακή 2 Ιουνίου 2019

Νίκου Κακαδιάρη: Υποθέσεις ΕΠΙ ΞΥΡΟΥ ΑΚΜΗΣ για την Βυζαντινή Ζωγραφική, δοκίμια , εκδόσεις Λειμών, Αθήνα 2018,σελ.266.



Ο Νίκος Κακαδιάρης ζωγράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος προσθέτει άλλη μια ψηφίδα στα δοκίμια του για το Βυζάντιο και την βυζαντινή τέχνη. Πρόκειται για ένα θέμα που ο συγγραφέας έχει μελετήσει σε βάθος αλλά και εκ των ένδον ως διάκονος της τέχνης και ιδιαίτερα της αγιογραφίας. Το στοιχείο που προβάλλει είναι η διαρκής επικαιρότητα της βυζαντινής τέχνης. Δεν είναι του παρελθόντος αλλά μέρος του μοντερνισμού.
Στην αφετηρία του έργου ήδη ο Νίκος Κακαδιάρης επισημαίνει: "κλίμα υπερρεαλισμού που συνδέει το θρησκευτικό με το ποιητικό συναίσθημα, είναι μια κατάσταση καθαρμού της ανθρώπινης συνείδησης. Αν δει κανείς ποιήματα υπερρεαλιστών του 20ου αιώνα παρά την διαφορετικότητα του περιεχομένου, έχει την αίσθηση ότι μετέχει σ' ένα κλίμα θρησκευτικότητας και ζει αυτή ακριβώς την κατάσταση. Η υπαινικτικότητα των εικόνων στο ποιητικό έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου λόγου χάρη, αποτελεί μια γλώσσα εικόνων που αν βρίσκονται μακριά από την γλώσσα της Βυζαντινής τέχνης, τελικά, έχει έναν διάδρομο επικοινωνίας. Και στις δύο περιπτώσεις ο υπαινιγμός προωθεί το θρησκευτικό συναίσθημα σε μέρη που το πνεύμα ακολουθεί νέους σκοπούς ζωής" (σελ.14,15).
Το κεφάλαιο για τον "ζωγράφο Πανσέληνο" αναφέρεται αναλυτικά στο έργο του.Γράφει: "ο Πανσέληνος στις τοιχογραφίες του Πρωτάτου αποκαλύπτει την ικανότητα ενός εξαιρετικού προσωπογράφου...Στις τοιχογραφίες παρελαύνουν εξαίσιες μορφές μοναδικής ωραιότητας ζωγραφικής εκτέλεσης...Το ασκημένο κονδύλι του περιγράφει αρχαίους και βυζαντινούς Έλληνες που, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους και τον χώρο που έζησαν , εγκλιματίστηκαν ζώντας στο Πρωτάτο ως την αιωνιότητα. Ρεαλιστικές και πνευματικές μορφές ταυτόχρονα, ογκηρές και επιπεδικές συνάμα, άγιες κι ανθρώπινες παράλληλα εγκαινιάζουν ένα κόσμο άλλης υφής. Ουσιαστικά πλημμυρίζουν από φως"(σελ.47).
Στο κεφάλαιο "Ιμπρεσσιονιστικά στοιχεία στον τοιχογραφικό διάκοσμο της Μονής Παντοκράτορος Αγίου Όρους" η παράδοση συναντά την νεωτερικότητα, ο Μονέ, ο Ρενουάρ τις μορφές αγίων των ανώνυμων αγιογράφων.
Στα διοικητικά όρια της Νέας Ιωνίας και του Γαλατσίου περιοχής Βεϊκου υπάρχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου γνωστής Όμορφης Εκκλησιάς, κτίσμα του 11ου αιώνα. Σε αυτή την εκκλησία ο Ν.Κακαδιάρης συμπεραίνει ότι υπάρχουν επιρροές παρόμοιες με αυτές του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου γεγονός που μπορεί να μπορεί να τεκμηριώσει την φυσική του παρουσία.
Πολύ ενδιαφέρον είναι το κεφάλαιο όπου ιστορούνται οι προσωπογραφίες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου μέσα στα έργα του λαμβάνοντας την μορφή δευτεραγωνιστικών προσώπων.
Στο τελευταίο κεφάλαιο "ο ζωγράφος Ματίς και η βυζαντινή τέχνη- απόλαυση και πνευματικότητα" εμβαθύνει περισσότερο την συνάντηση της βυζαντινής παράδοσης με τον μοντερνισμό. Επισημαίνει ότι διαφοροποιείται από το πνεύμα της Αναγέννησης και κάτω από την επίδραση της βυζαντινής και ισλαμικής τέχνης "θα τον οδηγήσει στη σύνθεση του 1911 "η οικογένεια του ζωγράφου ",, "στη Μουσική και το Χορό" του 1910 αλλά και αργότερα το 1940 τη σύνθεση Το όνειρο"(σελ.194).
Το έργο συμπληρώνεται από μια εξαιρετική συλλογή αγιογραφίας, αλλά και έργων του Θεοτοκόπουλου, του Ματίς και της μοντέρνας τέχνης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου