Γεννημένος στην Κύπρο το 1940 ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης είναι σήμερα η σημαντικότερη ποιητική φωνή του ελληνικού κόσμου. Το δοκίμια που συλλέγονται σε αυτό τον τόμο συνοψίζουν το έργο μιας ευαίσθητης κριτικής γραφής αλλά και αποκαλύπτουν το εύρος των επιρροών του και το εύρος των αξιών του.
Νέος ήδη όπως διαβάζουμε είχε την πολύπλευρη συμπαράσταση του Νικηφόρου Βρεττάκου, αλλά και όπως δείχνουν τα ομότιτλα δοκίμια διόλου ευκαταφρόνητες είναι οι επιρροές του Σεφέρη και του Ρίτσου. Ο πρώτος είναι ο «εξηγητής, μαντατοφόρος», ο δεύτερος είναι ο «ελκόμενος και έλκων». Όμως θα συμπληρώσει με δύο ακόμη με ιδιαίτερη θρησκευτική-εκκλησιαστική ιδιοσυγκρασία: τον Φ.Κόντογλου και τον Τ.Παπατσώνη. Η γνωριμία με τον πρώτο θα τον οδηγήσει στην γνωριμία με ένα ξεχωριστό μοναχό, τον ηγούμενο της μονής Λογγοβάρδιας της Πάρου, τον Φιλόθεο Ζερβάκο.
Μια χαίνουσα πληγή, ένα ανοικτό τραύμα, η εισβολή του 74 και η κατοχή ενός μεγάλου μέρους της Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα καθορίζουν την ποίηση του Κυριάκου Χαραλαμπίδη. Φυσικά προέχει η παραδοχή ότι στον τόπο αυτό υπάρχει από παλαιά ένας ελληνικός κόσμος, που η ύπαρξη του έχει τραγικά στοιχεία αφού η διαδρομή του στην ιστορία καθορίστηκε από την αντίσταση σε σκληρούς αποικιοκράτες Φράγκους, Άγγλους και ανελέητους δυνάστες του Τούρκους. Γράφει χαρακτηριστικά: «ο δικός μου περίγυρος είναι εξαιρετικά φορτισμένος από την αίσθηση της εθνικής επιβίωσης, και αυτό σε πλείστες περιπτώσεις απομακρύνει από την τρέχουσα θεματολογία του καθ’ ημέραν βίου. Παράλληλα εισάγει στο κέντρο της ζωής μας την αίσθηση του τραγικού. Το πιο αξιοπρόσεχτο είναι που το τραγικό συμμειγνύεται με την αγωνία για τη γλώσσα και την αναζήτηση της ταυτότητας, έτσι που η εθνική επιβίωση να σημαίνει στο τέλος και εθνική επιβεβαίωση»(σελ.26).
Ο λαός της Κύπρου λοιπόν πεισματικά δια μέσου των αιώνων επιμένει αγκιστρώνεται από την ελληνική ταυτότητα του. Η αντίσταση του, στους κατακτητές, στερεώθηκε στην «ορθόδοξη πίστη και στην ελληνική λαλιά και παράδοση»(σελ.28). Κατέληγε σε ένα «όραμα στραμμένο πάντα στην Ελλάδα, χωρίς αυτό να αμβλύνει την πολυπολιτισμική τους ευρυχωρία»(σελ.28).Για αυτό ο Χαραλαμπίδης θα περιπλανηθεί στον «έρωτα λόγου ελληνικού», στον Καβάφη, στον Εγγονόπουλο , στον Σεφέρη, στον Ρίτσο και στον στρατηγό Μακρυγιάννη αλλά θα υψώσει μπροστά του το χρέος: « χρέος να συλλάβεις το ουσιώδες μέσα από την ποικιλωνυμία της ιστορίας και του μύθου, χρέος να υπάρξεις ως Έλληνας της Κύπρου και πολίτης του Κόσμου, μέρος του οποίου είναι η πολυδαίδαλη ιστορία της πατρίδας σου και του έθνους»(σελ.31).
Ο Κ.Χαραλαμπίδης επισημαίνει την έγκαιρη από τον Σεφέρη απόρριψη των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου: « η ποιητική διαίσθηση έκανε τον διπλωμάτη Σεφέρη ν’ αντιλαμβάνεται καθαρά ότι η συνεταιριστική λύση, που επέβαλλαν οι Συμφωνίες, προοιώνιζε μεγαλύτερα κακά για την Κύπρο και την Ελλάδα με τελική κατάληξη τη θεσμοθετημένη εμπλοκή της Τουρκίας στην Κύπρο και την οριστική διχοτόμηση του νησιού. Με αυτό ο Σεφέρης αποδείκνυε αγωνία για την Κύπρο, αίσθημα υψηλής ευθύνης και διορατικότητα»(σελ.104).
Η ελληνική ταυτότητα είναι το κρίσιμο μέγεθος για την πορεία μας στο μέλλον: «τα παιδιά μας πρέπει να γνωρίζουν τη των πατέρων τους, το ακέραιο σώμα της πατρίδας, έτσι ώστε να μη διαμοιράζουν τη μνήμη στην απ’ εδώ και την άλλη πλευρά. Η πλήρης γνώση της πατρογονικής μας γης είναι ανάγκη χρέος. Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος της Παιδείας. Το περιώνυμο ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ κατάντησε αυτοκόλλητο σε φανέλες και τυποποιημένες σχολικές παραστάσεις. Ποιος θα σηκώσει το βάρος της μνήμης, που συναιρείται με τα ευγενέστερα στοιχεία και τις εσωτερικές ρυθμίσεις της ψυχής;»( σελ. 143).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου