Kοστάντζο Πρέβε (Costanzo Preve): «Το ΕΘΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Κοστάντζο Πρέβε (Costanzo Preve): «Το ΕΘΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ: Εισαγωγικό σημείωμα γύρω από ένα λεπτό γεμάτο προκαταλήψεις ζήτημα ». (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΑΧΥ , ΑΘΗΝΑ2001, Μετ.Γ.Βολακάκης)

ΑΡΔΗΝ Τ.35

Ιδιαίτερα πυκνό και πρωτότυπο είναι το κείμενο του Ιταλού στοχαστή.Ο Κοστάντζο Πρέβε ένας στοχαστής με ευρύτατη παιδεία – ξεκινάει από τον μαρξισμό και φτάνει ως τον υπαρξισμό -, ισχυρίζεται ότι το έθνος «εμφανίστηκε είτε με εθνική είτε με κρατική θεμελίωση σε μια παρελθούσα στιγμή(προκαπιταλιστική ή πρωτοκαπιταλιστική), επομένως σήμερα η έννοια του στερείται εγκυρότητας». Εδώ λοιπόν βρίσκεται η ουσία, διότι «ενώ η γέννηση πάντα και σε κάθε περίπτωση είναι ειδική, η εγκυρότητα είναι καθολική, προφανώς επειδή η γένεση δομήθηκε ως εύλογη συνιστώσα μιας πραγματικής αλήθειας» (σελ.16). Επίσης περιγράφει την ιμπεριαλιστική αποικιοκρατία ως άρνηση, ως «τον μεγαλύτερο εχθρό της θεμιτής αξίωσης αναγνώρισης της εθνικής ταυτότητας, που προϋποθέτει την αποδοχή του άλλου ως διαφορετικού, άρα όμοιου, πράγμα πολύ διαφορετικό, αν όχι αντίθετο, από την θεώρηση του ως διαφέροντος, άρα ανόμοιου»(σελ.20).
Αναγνωρίζει ότι το εθνικό ζήτημα δεν αποσπά ποτέ την προσοχή από το κοινωνικό ζήτημα, ενώ ο «διεθνισμός- αρκεί να σκεφτούμε την ετυμολογική έννοια του όρου (δια-έθνος-ισμός)- προϋποθέτει τη σχέση ανάμεσα σε διάφορα άλλα όμοια έθνη και όχι ασφαλώς την άρνηση της εθνικής ταυτότητας»(σελ.22). Μάλιστα προσθέτει ότι όλες οι μεταπολεμικές κοινωνικές επαναστάσεις -Κίνα ,Βιετνάμ , Κούβα - είχαν ως αφετηρία ένα προϋπάρχον «εθνικό ζήτημα , που δεν είχε επιλυθεί εξαιτίας ακριβώς του ιμπεριαλισμού»(σελ.23) , ενώ συμπληρώνει « η «καθαρή» ταξική επανάσταση είναι μια αφηρημένη έννοια του δογματισμού , άλλωστε καμιά επανάσταση δεν ήταν «καθαρή» κοινωνική επανάσταση». Ενώ επισημαίνει «ότι οι εθνικοί διωγμοί στην Κράινα θεωρήθηκαν θεμιτοί από την διεθνή κοινή γνώμη» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι αιματηροί εθνικοί πόλεμοι θα είχαν αποφευχθεί με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, «πράγμα όμως που προϋποθέτει ακριβώς την αναγνώριση του εθνικού ζητήματος ως νόμιμου και δίκαιου, και όχι το αντίθετο δηλαδή το ροκ του κοσμοπολιτισμού και του ‘ανθρωπιστικού’ στρατιωτικού επεμβατισμού».
Παρεμπιπτόντως επικρίνει την πολυδιαφημισμένη «μαύρη βίβλο του κομμουνισμού» που περιορίζει τον κομμουνισμό στις βίαιες πλευρές του υπενθυμίζοντας ότι «όλα τα κοινωνικοϊστορικά φαινόμενα του 20ου αιώνα (ιμπεριαλισμός, αποικιοκρατισμός, σιωνισμός, φυσιολογικός χρηματιστικός καπιταλισμός, υλισμός) παρουσίασαν σαφείς εγκληματικές πλευρές, πέραν βέβαια του ότι νομιμοποιήθηκαν μέσω της όποιας απατηλής ιδεολογίας»(σελ.31).
Επισημαίνει ότι η αριστερά παίζει ένα ρόλο επιβοηθητικό της παγκοσμιοποίησης: « η αριστερά αποτελεί σήμερα το προνομιακό πολιτισμικό πεδίο του υπερκαπιταλιστικού κοσμοπολιτισμού , της καταναγκαστικής και χρονικά συνοπτικής αμερικανοποίησης , της πλήρους διάλυσης των τελευταίων απομειναριών του «αστικού» συντηρητισμού στην κατεύθυνση ενός καπιταλισμού ολοκληρωτικά μετα-αστικού .Κατά κάποιο τρόπο πρόκειται για μια διεστραμμένη διαλεκτική μεταστροφή των ουτοπιών περί νέου ανθρώπου. »(σελ. 32) και συμπληρώνει « η μη κατανόηση της σημασίας της εθνικής ταυτότητας , που παλιά οφειλόταν στην ιδεολογία του επιφανειακού διεθνισμού , ο οποίος , ωθούμενος από ένα είδος αφηρημένου ταξικού κοινοτισμού , απέρριπτε κάθε μορφή εθνικής ταυτότητας , γίνεται ακόμη πιο αισθητή στον νέο υπερκαπιταλιστικό κοσμοπολιτισμό. Σ’ αυτήν ακριβώς την κατάσταση βρισκόμαστε δυστυχώς σήμερα » (σελ. 33).
Ο C. Preve θέτει το εθνικό ζήτημα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης όπου εκτός των άλλων υπάρχει μια κουλτούρα, η αμερικανική, «που ασύστολα αυτοπροβάλλεται ως ο μοναδικός, παγκόσμιος-καθολικός πολιτισμός και στηρίζει αυτήν την ενοχλητική φιλοδοξία της μονοπωλώντας το φαντασιακό της παγκόσμιας νεολαίας» (σελ.39).Παρόλα αυτά επικρίνει τον a priori «πολιτιστικό και πολιτισμικό αντιαμερικανισμό» και τον χαρακτηρισμό του αμερικανισμού ως του κυριότερου εχθρού από τον «οξυδερκέστερο διαννοούμενο της «νέας δεξιάς» Alain De Benoist» (σελ 42)(o K.Πρέβε γράφει συχνά στο περιοδικό που διευθύνει ο Μπενουά "ΚRISIS"). Κατανοεί όμως τον ριζικό αντιαμερικανισμό των Αράβων, των Λατινοαμερικάνων, και υποδεικνύει την πουριτανική γενεαλογία του αμερικανισμού και την επακόλουθη καταστροφή των Ινδιάνων. Η σθεναρή χωρίς ακρότητες αντίσταση στην αμερικανική κουλτούρα είναι αναγκαία, κι όταν μάλιστα η τελευταία υποκρύπτεται στην «ανιδιοτελή προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»(σελ.43).
Η περίπτωση των Ζαπατίστας είναι μια χαρακτηριστική κατάσταση όταν το εθνικό ζήτημα συμπλέκεται με το κοινωνικό. Όμως «στην Ιταλία, ακόμη και σήμερα ο ‘μύθος των Τσιάπας λειτούργησε σαν είδος τροπικής φυγής προς ένα εξωτικό ‘κοινωνικό κέντρο’ και ο κομαντάτε Μάρκο ήταν trendy, όχι όμως και οι άμοιροι Κούρδοι»(σελ.49).
Ο C. Preve γράφει ότι ο ΟΗΕ είναι όργανο των ΗΠΑ ώστε για το ίδιο έγκλημα για το οποίο κατηγορείτε ο Σαντάμ Χουσεΐν –η εισβολή σε ξένο έδαφος- δεν αποτελεί έγκλημα για το ισραηλινό κράτος, «που έχει αντίθετα το θείο δικαίωμα να καταλαμβάνει ξένα εδάφη και να βαφτίζει ‘τρομοκράτες’ τους ντόπιους πατριώτες οι οποίοι νόμιμα μάχονται ενάντια σε αυτήν την εισβολή»(σελ.54). Την ίδια υποκριτική συμπεριφορά σημειώνει ο ΟΗΕ στην περίπτωση της Τουρκίας.
Καταλήγοντας ο C. Preve προτείνει τέσσερις έννοιες για να κινηθούμε :
Α) Πληροφόρηση. Δυστυχώς τα μέσα ενημέρωσης αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη από την ουσία των προβλημάτων.
Β)Δημοκρατία. Να αποκτήσει σημασία που είχε στην αρχαία Αθήνα , να αναδείξει «την ικανότητα αντίστασης των ατόμων, των κοινωνικών ομάδων και εθνικών κοινοτήτων στην ισοπέδωση και χειραγώγηση που επιβάλλεται από την νέα ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση»(σελ.59).Τα έθνη κράτη δεν έχουν χάσει όλες τις οικονομικές του λειτουργίες και δεν έχουν αντικατασταθεί από το «αόρατο χέρι» « ενός μονοσήμαντου δικτύου ανωνύμων διεθνών χρηματιστικών αγορών» (σελ.37).
Γ)Αλληλεγγύη. Πρωταρχική αναγκαιότητα ανάμεσα σε λαούς, τάξεις και έθνη.
Δ)Απελευθέρωση. «Χωρίς το δικαίωμα των λαών και των εθνικών κοινοτήτων στην ελευθερία, δεν υπάρχει ελευθερία ούτε για τα μεμονωμένα άτομα και τις οικογένειές τους»(σελ.60).Η ελευθερία της εθνικής κοινότητας τίθεται ως προυπόθεση κάθε άλλης ελευθερίας
Το δοκίμιο του C. Preve είναι πολύτιμο, διότι σε ένα κόσμο , όπου ομογενοποιείται , απειλώντας με ισοπέδωση τις εθνικές ταυτότητες ,τις θεωρεί αναγκαίες και χρήσιμες, ενώ συμπεραίνει ότι το εθνικό με το κοινωνικό ζήτημα είναι ενιαία και δεν μπορούν να χωριστούν.
Σε πλήρη αντίθεση με ένα μέρος της ελληνικής και διεθνούς αριστεράς , που αναπαράγει τον αστικό κοσμοπολιτισμό και τον αμερικανισμό , ισχυρίζεται ότι η κομμουνιστική απελευθέρωση προϋποθέτει την ατομική απελευθέρωση η οποία όμως εμπλουτίζεται με την ποικίλη πολιτισμική πολυμορφία κάθε εθνότητας και έθνους. «Η ελεύθερη ατομικότητα , όμως , δεν είναι ένα απλό κλωνοποιημένο κομμουνιστικό «αντίγραφο» του αστού που στερείται απλώς ιδιοκτησίας .Η ελεύθερη ατομικότητα εμπλουτίζεται με την ποικίλη πολιτισμική πολυμορφία κάθε εθνότητας και έθνους. Χωρίς διάλογο μεταξύ εθνών δεν υπάρχει διάλογος μεταξύ ατόμων, δεδομένου ότι η οικουμενικότητα ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου δεν μπορεί να συνεπάγεται την εξάλειψη του διαφορετικού και την έλευση μιας κομφορμιστικής ομοιομορφίας, είτε άτεγκτης είτε ελαστικής. Οικουμενικότητα σημαίνει διάλογο μεταξύ των διαφορών και όχι ασφαλώς , χρησιμοποιώντας όρους του Όργουελ , ένα ηχείο που επαναλαμβάνει υποχρεωτικά και μονότονα ένα και μοναδικό «καθολικό » μήνυμα , σ’ ένα πλήθος ισοπεδωμένων μεταμοντέρνων πληβείων .Για να γίνει αυτό φιλοσοφικά κατανοητό , πρέπει πρώτα ν’ αναγνωρίσουμε τη νομιμότητα του εθνικού ζητήματος , αλλά δυστυχώς απέχουμε πολύ από κάτι τέτοιο. Μπορούμε όμως να αισιοδοξούμε ότι ένας δίκαιος αγώνας , ακόμη κι αν αρχικά τον συμμερίζονται μόνο λίγοι άνθρωποι , έχει μπροστά του ένα μέλλον περισσότερο ελπιδοφόρο από το παρόν»(σελ.61).
Παρότι έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που εκδόθηκε , το βιβλίο του Πρέβε , θα πρέπει να διαβάζεται και σήμερα με πολύ μεγάλη προσοχή.