Για τον Δραγούμη ο ελληνισμός δεν μπορεί να έχει ιδανικό την στρατοκρατία, αλλά τον πολιτισμό. Ο στρατός είναι αναγκαίος για την υπεράσπισή της ελευθερίας του:
"Επειδή η ελληνική φυλή δεν είναι κατακτητική ούτε απολύτως στρατιωτική -στρατιωτικάς προσπαθείας καταβάλλει εκάστοτε τόσος μόνον, όσοι αρκούν δια την αυτοσυντηρησίαν της και την πόλιτικήν της αποκατάστασιν -δεν δύναται επομένως ή δεν έχει ανάγκην να επικρατήση ποσοτικώς εις τον κόσμον, πρέπει να αναδειχθή ποιοτικώς εις τον κόσμον, πρέπει να αναδειχθή ποιοτικώς. Ποιοτικώς δε αποδεικνύεται ένα έθνος με τον πολιτισμόν του"(Ι.Δραγούμη, Όσοι ζωντανοί, εκδόσεις Πέλλα,σελ.148) .
Αν δεν καταστεί εφικτό η ισοπολιτεία των εθνών μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία (όπως πράγματι έγινε) θα πρέπει να συνεργαστούν τα βαλκανικά κράτη με το ελληνικό με σκοπό την συντριβή του Τούρκου κατακτητή.
"Για την τελειότερη σύμπραξη των χριστιανικών τουλάχιστον εθνών μέσα στην Τουρκιά χρειάζεται να συμπράξουν με καιρό και τα μικρά γειτονικά κράτη, η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο μα για να γίνη αυτό πρέπει να έχη στρατό η Ελλάδα αξιόμαχο. Να που παρουσιάζεται η ανάγκη να υπάρχη το κρατίδιο, και μόνο αυτό χρειάζεται και τίποτε άλλο. Ο αξιόμαχος στρατός είναι απαραίτητος και για τα δύο ιδανικά, μπορεί να χρησιμέψει και για να επιβάλλει στην Τουρκιά, σε μια περίσταση την ισοπολιτεία και το σεβασμό της εθνικής αυθυπαρξίας των Ρωμιών και για να διαλύσει το τουρκικό κράτος, αν γίνει φανερό πως οι Τούρκοι εξακολουθούν το χαβά τους πασκίζοντας με κάθε είδος κατατρεγμό να κατασυντρίψουν την ελληνική ζωή μέσα στο κράτος τους. Και ο στρατός αυτός, σε όποια από τις δυό αυτές περιστάσες, θα συνταιριάσει τις ενέργεις του με τους στρατούς των άλλων τριών κρατών" (ό. π. σελ. 113,114)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου