• Η σπουδή στον στοχασμό του Μ.Χαιντέγκερ μπορεί με πολλούς τρόπους να τροφοδοτήσει γόνιμα τον σύγχρονο προβληματισμό.
Στο βιβλίο του « Η προέλευση του έργου τέχνης » (Εκδ.Δωδώνη 1986,Μετ.Γ.Τζαβάρα) ξεκινά σχολιάζοντας ένα πίνακα του Βαν Γκόγκ που παριστάνει ένα ζευγάρι παπούτσια , για να καταλήξει τελικά σε θέματα όπως την αλλοίωση ,την αναστροφή της ελληνικής φιλοσοφίας στην δυτική σκέψη και την σχέση του ιερού με την τέχνη και της τέχνης με την γη , με τον κόσμο.
Ο Μ.Χαιντέγκερ εντοπίζει ως θεμελιώδες γεγονός την διάσταση ανάμεσα στον αρχαίο ελληνικό λόγο και την δυτική σκέψη , η οποία θα αναδειχθεί ως η αφετηρία για την κατοπινή λανθασμένη εξέλιξη της Δύσης.:
«Αυτή η ερμηνεία ξεκινά , όταν οι ελληνικοί όροι παραλαμβάνονται μέσα στον ρωμαικό –λατινικό στοχασμό .Το υποκείμενο μεταβάλλεται σε subjectum η υπόστασις μεταβάλλεται σε substantia το συμβεβηκός μεταβάλλεται σε accidens. Αυτή η μετάφραση των ελληνικών όρων , στη λατινική γλώσσα δεν είναι διόλου μιά απλή εξέλιξη , όπως πιστεύεται έως σήμερα. Πίσω από την επιφανειακή κατά λέξη και άρα πιστή μετάφραση κρύβεται μιά μετάθεση της ελληνικής εμπειρείας σε έναν άλλο τρόπο σκέψης.Ο ρωμαικός στοχασμός παραλαμβάνει τίς αρχαιοελληνικές λέξεις χωρίς την αντίστοιχη εμπειρεία του τι λένε . Η ανεδαφικότητα του δυτικού στοχασμού ξεκινά με αυτή τη μετάθεση » (σελ. 38).
Kατά συνέπεια η μιμητική μεταφορά του δυτικού πολιτισμού ,μας απομακρύνει περισσότερο από τον αρχαιοελληνικό τρόπο και μας κάνει κοινωνούς της λανθσμένης εξέλιξης της Δύσης.
Ο Μ.Χαιντέγκερ θεωρεί ότι ο αρχαίος ναός , ως τέχνη , « επιτρέπει στην γη , να είναι γή»(σελ.78).
Το ιερό αφομοιώνει ,ενσωματώνει την τέχνη: « Εδώ το έργο τέχνης ξανοίγει το ιερό ως ιερό και ο θεός εισάγεται μέσα στην ανοιχτότητα της παρουσίας του , το έργο τέχνης δοξάζει αποδίδοντας σεβασμό στη θεική υπεροχή και λαμπρότητα » (σελ. 73).
Ουσιώδες πρόβλημα για τον Μ.Χαιντέγκερ είναι η μετατροπή του κόσμου , της γής σε αντικείμενο στα όρια της επιστήμης και της τεχνικής .Η τέχνη όμως αντιπαρατίθεται στην τεχνική και αποδεσμεύει τον κόσμο.:
« Αντίθετα ο αρχαίος ναός ανυψώνοντας ένα κόσμο δεν αφήνει την ύλη να εξαφανιστεί , αλλά της επιτρέπει να προκύψει ολόπρωτα και μάλιστα μέσα στην ανοιχτότητα του κόσμου τού έργου τέχνης: ο βράχος αρχίζει να υποβαστάζει και να ηρεμεί , και έτσι πρωτογίνεται βράχος , τα μέταλλα αρχίζουν να γυαλίζουν και να λαμπυρίζουν, τα χρώματα να φεγγοβολούν , ο ήχος να αντηχεί , η λέξη να μιλά » (σελ. 77).
Στα όρια αυτής της σκέψης το ιερό καθώς γίνεται τέχνη διασώζει αυθεντικά την ύλη , την υλικότητα. Αντίθετα η επιστήμη , η τεχνική δεν είναι ικανές να επιτύχουν τον αναγκαίο άνοιγμα- φωτισμό της γής.:
« Έτσι και η γή απορρίπτει κάθε διείσδυση μέσά της .Καθιστά καταστροφική κάθε απλώς αριθμητική ενόχληση Ακόμα και εάν αυτή η ενόχληση παίρνει την επίφαση μιάς κυριαρχίας και μιάς πρόοδου έτσι καθώς αντικειμενοποιείται η φύση τεχνολογικά και επιστημονικά , αυτή η κυριαρχία παραμένει μιά αδυναμία της θέλησης . Η γή φανερώνεται ανοιχτή και φωτισμένη ως αυτή τούτη , μόνο εκεί που σώζεται και διασφαλίζεται ως ουσιαστικά αδιάνοικτη και ανεξήγητη , εκεί που οπισθοχωρεί μπροστά από κάθε προσπάθεια διάνοιξης και άρα διατηρείται αδιάκοπα εγλεισμένη » (σελ.79).
Μπορεί οι Πράσινοι της Γερμανίας να έχουν μεταβληθεί σε θεραπαινίδα της διεθνούς εξουσίας , επιβραβεύοντας τους βομβαδισμούς στην Γιουγκοσλαβίας και συμμετέχοντας ενεργά σε αντιδραστικές- νεοφιλελεύθερες πολιτικές , όμως από την σκέψη του Χάιντεγκερ ως αφετηρία μπορούμε να συνθέσουμε την κριτική στην δύση και στην τεχνική.
Ο δυναμισμός του στοχασμού του Χάιντεγκερ προέκυψε από την ριζική επανερμηνεία του αρχαίου λόγου ( συγκριτικά με τα συμπεράσματα που είχε καταλήξει μέχρι τότε η δυτική σκέψη ) , θεμελιώνοντας την αλήθεια , ως έξοδο από την λήθη , ως «μη κρυπτότητα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου